Đã đến lúc Việt Nam phải gia nhập Công ước Viên 1980 - CISG để áp dụng luật chơi toàn cầu và trang bị cho doanh nghiệp (DN) một nền tảng luật pháp vững vàng, để tự tin ngồi vào bàn đàm phán các hợp đồng mua bán hàng hóa với DN nước ngoài.
Là nhận định của các chuyên gia tại hội thảo Việt Nam gia nhập Công ước của Liên hiệp quốc về Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế do Dự án hỗ trợ chính sách thương mại và đầu tư của châu Âu (EU – Mutrap) phối hợp với Bộ Công Thương vừa tổ chức tại TP.HCM.
Thua thiệt vì không hiểu luật
Ông Nguyễn Trung Nam đại diện VCCI cho biết, theo một khảo sát gần đây của VCCI, có đến trên 80% DN không lựa chọn Luật áp dụng vào các hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế và không nghiên cứu các điều khoản của hợp đồng khi xảy ra tranh chấp. Khi chọn Luật áp dụng hợp đồng phần lớn các DN lại chọn Luật nước ngoài thay vì Luật của Việt Nam. Do vậy, thời gian qua tỷ lệ tranh chấp liên quan đến mua bán quốc tế rất cao, trong đó 80% là không quy định luật áp dụng.
Do không có ngân sách cho tư vấn pháp lý, nên hợp đồng giao dịch của các DN Việt Nam thường sơ sài, thiếu chặt chẽ hay bị áp đặt theo điều kiện của đối tác. Bên cạnh đó, phần lớn các hợp đồng của DN chỉ có giá trị từ vài chục ngàn đến vài trăm ngàn USD nên khi xảy ra tranh chấp họ thường bỏ không theo kiện vì chi phí theo kiện lớn hơn cả giá trị hợp đồng.
“Không nắm vững Luật, DN không chỉ phải chịu thiệt thòi trong các vụ tranh chấp thương mại mà còn gây tâm lý ngại mở rộng sang các thị trường có nhiều rủi ro dẫn dến thị trường xuất khẩu bị bó hẹp. Đơn cử như trường hợp của một DN XK gạo sang thị trường Ghana. Do không có các điều khoản ràng buộc với đối tác trong hợp đồng nên khi hàng đã chuyển tới cảng mà phía đối tác không đến nhận hàng, DN đành phải bỏ chi phí để chở hàng vì không chịu nổi chi phí lưu kho bãi. Sau vụ việc này, DN này đã bỏ luôn thị trường Ghana vì e ngại rủi ro”- ông Nam cho biết.
Gia nhập CISG để áp dụng luật toàn cầu!
Tiến sĩ Nguyễn Minh Hằng- giảng viên Luật Đại học Ngoại Thương- nhận định, Công ước của Liên hiệp quốc về Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế (Công ước Viên 1980-CISG) là một trong các Công ước quốc tế về thương mại thành công nhất và đang điều chỉnh 80% giao dịch thương mại hàng hóa của thế giới. Hiện đã 80 nước tham gia CISG, trong đó có tất cả các nền kinh tế lớn thế giới. Tuy vậy, mức độ tiếp cận với CISG của DN Việt Nam vẫn còn hạn chế. Trong khi, phần lớn các quốc gia có quan hệ thương mại với Việt Nam hiện đã là thành viên của CISG.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Mơ- Trung tâm Trọng tài Quốc tế (VIAC)- cho biết, các DN nước ngoài thường chèn ép bắt các DN Việt Nam áp dụng luật nước họ hoặc luật nước ngoài và DN Việt Nam rất dễ rơi vào rủi ro. Do vậy, DN Việt Nam buộc phải nghiên cứu CISG để không bị động trong đàm phán hơn.
“Đã đến lúc Việt Nam phải gia nhập CISG để áp dụng luật chơi toàn cầu. Việc gia nhập CISG không chỉ giúp các DN tiết kiệm thời gian đáp phán, không còn ở thế vị động trong đàm phán mà còn giúp tòa án và Trọng tài Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý để xem xét và giải quyết tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế. Đây cũng là cơ sở để Việt Nam rà soát khung pháp luật hiện hành về mua bán hàng hóa, hợp đồng mua bán hàng hóa để sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện”- Tiến sĩ Mơ cho biết.
