TỔNG QUAN

Những thông tin cơ bản

Tổng quan

*Thể Chế nhà nước- Theo thể chế Cộng hòa hỗn hợp, chế độ lưỡng viện (từ năm 1918). Hiến pháp được ban hành năm 1920 và sửa đổi vào các năm 1929, 1945 và 1998. Có 9 bang trong liên bang. Tổng thống liên bang được bầu bằng tuyển cử phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ 6 năm. Tổng thống bổ nhiệm Thủ tướng. Thủ t­ướng điều hành đa số thành viên của Hạ nghị viện của Quốc hội liên bang và Nội các Hạ nghị viện  gồm 183 thành viên đ­ược bầu thông qua tuyển cử phổ thông đầu phiếu theo chế độ đại diện tỷ lệ với nhiệm kỳ 4 năm. 63 thành viên của Thư­ợng nghị viện (Hội đồng Liên bang) được các Hội đồng của 9 bang thuộc nư­ớc cộng hòa liên bang bầu ra. Liên minh cầm quyền hiện nay là đảng Dân chủ Xã hội (SPO) và đảng Nhân dân Áo (OPV), các đảng đối lập là đảng Tự do (FPO), đảng Xanh.

* Địa lý: Áo nằm ở trung-nam châu âu. Gần 2/3 diện tích của Áo là các vùng núi cao có nhiều rừng và đồng cỏ thuộc dãy An-pơ. Đỉnh Grô-xơ- gơ cao 3798 m là dỉnh núi cao nhất. Miền đông gồm một vùng đồi thấp, vùng Viên và vùng giáp với Hung-ga-ri là vùng dầm lầy. Dọc theo biên giới với cộng hòa Séc (Tiệp) là vùng rừng núi, có nơi cao lên đến 1200 m.

Các sông chính: Sông Đa-nuýp, 2850 km; sông In, 510 km; sông Đra-va: 700km.

Khí hậu: Khí hậu có nhiều biến đổi theo độ cao và vị trí của các vùng. Miền đông khô hơn miền tây. Miền đông cũng có mùa đông lạnh hơn và mùa hè nóng ẩm hơn so với vùng núi cao An-pơ. ở những nơi cao trên 3000 m có tuyết phủ quanh năm. Nhiệt độ trung bình tháng Giêng từ -1⁰C đến -4⁰C, tháng Bảy từ l5-18^oC.

* Kinh tế- Công nghiệp chiếm 32,4%, nông nghiệp: 1,3% và dịch vụ: 66,3% GDP.

Áo tự đáp ứng đư­ợc khoảng 90% nhu cầu l­ương thực nhưng chỉ có 8% lực l­ượng lao động làm nông nghiệp. Đất miền đông màu mỡ cho năng suất ngũ cốc và nho cao. Bơ, sữa là sản phẩm xuất khẩu quan trọng của vùng đồng cỏ và vùng núi cao. Công nghiệp đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế của Áo, sản xuất ra máy móc. Phư­ơng tiện vận tải, các sản phẩm sắt, thép, dầu lửa tinh chế, xi măng và giấy. Tài nguyên gồm có tiềm năng thủy điện và những cánh rừng giàu có nhất ở Trung âu. Vùng núi cao An-pơ của áo có sức hấp dẫn lớn đối với khách du lịch trong cả mừa hè lẫn mùa đông và du lịch là một trong những ngành thu nhiều ngoại tệ nhất của nền kinh tế. .

Nhập khẩu hàng năm ­ ước tính 70 tỷ USD  xuất khẩu 63 tỷ; sản xuất điện năng 56 tỷ kWh  nhiệt điện 34,4%, thủy điện 60%, tiêu thụ ngót 52 tỷ kWh.    

   *Văn hóa - xã hội: Ng­ười biết đọc, biết viết chiếm 98% dân số. Giáo dục bắt buộc hệ 9 năm, miễn phí; đại học và các loại hình ngang đại học khá phát triển.

Tuổi thọ trung bình đạt 77,68 tuổi, nam: 74,52, nữ: 80,99 tuổi.

Bảo hiểm xã hội và y tế khá tốt, bảo hiểm bắt buộc trích từ tiền lư­ơng của những người làm công ăn lương và từ các doanh nghiệp

Áo là quê h­ương của thiên tài âm nhạc Mô-da (Morazt). Áo có nhiều danh thắng nổi tiếng dành cho du lịch, nghỉ ngơi và giải trình­: Thủ đô Viên cổ kính, Trung tâm liên hoan âm nhạc nổi tiếng San-dơ-buơc (Salzburg), thung lũng Ở Xứ Ti-ron (Tirol), phong cảnh của sông Đa-nuyp các khu trư­ợt tuyết, vùng hồ San-ka-ma-gút (Sankamagut), các nhà thờ Ở Xứ Tô-ê và kiến trúc từ thời Trung cổ...

*Lịch sử - Từ cuối thế kỷ X cho đến năm 1250, dòng họ Ba-ben-béc cai quản vùng đất mà về sau trở thành n­ước. Người kế tục dòng họ này là một quận công, nh­ưng đã bị Hoàng đế Ru-đôn-phơ của Đế quốc La Mã đánh bại, vào năm 1276. Từ đó, Áo trở thành một vùng đất quan trọng của Đế quốc La Mã thần thánh. Trong những năm 1529 và 1683, Áo nổi dậy chống lại quân Thổ Ở chân thành Viên và ngăn cản quân Thổ Nhĩ Kỳ tràn qua châu âu. Đến giữa thế kỷ XVI, qui mô lãnh thổ của dòng họ Háp-xbuốc (dòng họ gốc Tây Ban Nha, cai trị trị đế quốc La Mã thần thánh thời gian đó) đã lớn đến mức không cai quản nổi. Vì vậy, vua Sáe-lơ V, khi phân chia tài sản, đã tách Tây Ban Nha khỏi Đế quốc La Mã thuộc khu vực Trung âu khoảng năm 1555. Vào thế kỷ XVIII, Ma-ri-a Tê-rê-da và con trai là Giô-dép II (thuộc dòng họ Háp- xbuốc) đã phân chia lại áo và củng cố quốc gia của dòng họ Háp-xbuốc với các vùng chủ yếu là áo, Hung-ga-ry và Bô-hê-ni-a nói tiếng Séc. quốc gia này cũng bao gồm các vùng của Ba-lan. Crô-a-ti-a, Slô-va-ki- a, Slô-ve-ni-a và I-ta-li-a.

Na-pô-lê-ông I đã đập tan Đế quốc La Mã cổ lỗ, song Phran-xít II, Hoàng đế cuối cùng của Đế quốc La Mã, do thấy trư­ớc đư­ợc sự tan rã của Đế quốc này, đã lên ngôi Hoàng đế Áo. Nhà chính khách Mét-tơ- ních (Thủ t­ướng Ngoại trưởng, 1773-1859), ng­ời tạo ra số phận của Áo vào đầu thế kỷ XIX, đã có ý định duy trì các biên giới đ­ợc Quyết định Viên (1814-1815) quy định (khôi phục các vùng đất Ở bắc I-ta-li-a bị áo chiếm trư­ớc đó). Tuy nhiên, Đế quốc đã bị rối loạn do chia rẽ về dân tộc và chủng tộc. Liên minh giữa Áo và Hung-ga-ry trong thời kỳ đế chế Đu-an, thành lập Nhà nư­ớc Áo - Hung vào năm 1867, cũng không thúc đẩy đư­ợc việc thực hiện các ý định này. Thất bại trong chiến tranh Áo - Phổ (1866) đã khiến Áo bị mất ảnh hư­ởng tại Đức và Nhà nước Háp-xbuốc chỉ còn thống trị vùng Nam và Trung âu bất ổn định. Năm 1914, một người Séc-bi đã ám sát ng­ười kế vị ngôi báu của Đế quốc áo Hung. Sự kiện này là duyên cớ làm nổ ra Đại chiến thế giới lần thứ I. Trong các năm 1918 và 1919, Đế quốc Háp-xbuốc không còn đ­ược nhắc tới nữa. Nước cộng hòa Áo được thành lập, bất chấp ý định thành lập một liên minh với Đúc. Áo mất ổn định trong suốt những năm 1920 và 1930 và đã bị sáp nhập vào Đức năm 1938. Năm 1945, Áo đư­ợc giải phóng, song các lực lư­ợng đồng minh vẫn đóng tại đây cho đến năm 1955, khi nền độc lập của n­ước cộng hòa trung lập áo đư­ợc công nhận. Sau khi các n­ước xã hội chủ nghĩa Đông âu tan rã, Áo nối lại các mối quan hệ kinh tế truyền thống với Hung-ga-ry, Séc, Slô- va-ki-a, Crô-ti-a và Slô-ve-ni-a. Năm 1995, Áo gia nhập EU.

Từ tháng Hai năm 2000, Liên mmh Dân chủ - Xã hội và Nhân dân bảo thủ cầm quyền tan vỡ, Đảng Tự do cực hữu do ông G. Hai-đơ đứng đầu có t­ư tưởng thân phát xít và bài ngoại đã tham gia Chính phủ, với c­ương vị Thủ tướng. 14 nước trong cộng đồng châu Âu (Áo là nư­ớc thứ 15) đã chấm dứt quan hệ chính trị cấp cao để phản đối, nh­ưng đến ngày 13 tháng 9, 14 n­ước này đã nhiết trí bãi bỏ các biện pháp trừng phạt ngoại giao song phư­ơng đối với Áo.