|
TỔNG QUAN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Những thông tin cơ bản
|
|
|
|
|
|
Tên nước:
|
Azerbaijan
|
Tên tiếng Việt:
|
Cộng hòa Azecbaizan
|
Vị trí địa lý:
|
Thuộc tây nam châu Á, giáp với biển Caspia, giữa Iran và Nga, với một phần nhỏ phía Bắc nằm trong vùng Caucaus
|
Diện tích:
|
86600 (km2)
|
Tài nguyên thiên nhiên:
|
Dầu, khí tự nhiên, quặng sắt, kim loại cơ bản không có sắt, boxit
|
Dân số
|
8.1 (triệu người)
|
Cấu trúc độ tuổi theo dân số:
|
0-14 tuổi: 25.4% 15-65 tuổi: 67.7% Từ 65 tuổi trở lên: 7%
|
Tỷ lệ tăng dân số:
|
0.00688
|
Dân tộc:
|
Azeri 90.6%, Dagestani 2.2%, Russian 1.8%, Armenian 1.5%, khác 3.9%
|
Thủ đô:
|
Baku
|
Quốc khánh:
|
28/05/1918
|
Hệ thống luật pháp:
|
Dựa trên hệ thống luật dân sự
|
Tỷ lệ tăng trưởng GDP
|
0.31
|
GDP theo đầu người:
|
9000 (USD)
|
GDP theo cấu trúc ngành:
|
Nông nghiệp: 6% Công nghiệp: 64% Dịch vụ: 29.9%
|
Lực lượng lao động:
|
5.243 (triệu người)
|
Lực lượng lao động theo lĩnh vực nghề nghiệp:
|
Nông nghiệp: 41% Công nghiệp: 7% Dịch vụ: 52%
|
Tỷ lệ thất nghiệp:
|
0.085
|
Tỷ lệ dân số sống dưới mức nghèo:
|
0.24
|
Lạm phát:
|
0.16
|
Sản phẩm nông nghiệp:
|
Bông, ngũ cốc, hoa quả, gạo, nho, rau, chè, thuốc lá, gia cầm, lợn, cừu, dê
|
Công nghiệp:
|
Dầu, khí tự nhiên, các sản phẩm từ dầu lửa, thiết bị cho mỏ dầu, thép, quặng sắt, xi măng, hóa chất và các sản phẩm hóa chất từ dầu mỏ, sản phẩm dệt
|
Xuất khẩu:
|
19.53 tỉ (USD)
|
Mặt hàng xuất khẩu:
|
Dầu và khí, máy móc, bông, thực phẩm
|
Đối tác xuất khẩu:
|
Italia, Israel, Thổ Nhĩ Kỳ, Pháp, Nga, Iran, Geogria
|
Nhập khẩu:
|
6.376 tỉ (USD)
|
Mặt hàng nhập khẩu:
|
Máy móc, thiết bị, sản phẩm dầu, thực phẩm, kim loại, hóa chất
|
Đối tác nhập khẩu:
|
Nga, Anh, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Tukmenistan, Ukraina, Trung Quốc
|
|
|
|
|
|
|
Tổng quan
|
|
|
|
|
|
Thể chế nhà nước: Theo thể chế Cộng hòa Tổng thống, một viện (từ năm 1995).
Hiến pháp mới đã được ban hành ngày 12 tháng 11 một năm 1995. Có 59 vùng hành chính và 11 thành phố.
Nghị viện gồm 125 ghế, nhiệm kỳ 5 năm và Tổng thống được bầu bằng tuyển cử phổ thông đầu phiếu, nhiệm kỳ 5 năm. Thủ tướng và phó thủ tướng do Tổng thống bổ nhiệm và Quốc hội thông qua.
Địa lý - Á.déc-bai-dăng nằm ở Tây-nam Á (có ý kiến xếp vào khu vực Đông Nam âu). Lãnh thổ bao gồm các vùng đất thấp bên bờ biển Ca-xpiên, một phần của dãy Cáp-ca-dơ phía bắc và của Tiểu Cáp-ca-dơ ở phía tây-nam. A-déc-bai-dăng cũng bao gồm cả vùng Na-khi-chê-van, nằm trong vùng đất phía tây của Ac-mê-ni. .
Khí hậu: Miền ven biển Ca-xpiên có khí hậu cận nhiệt đới ẩm. Miền núi có khí hậu lục địa. Thảo nguyên khô cằn, lượng mưa không quá 200mm, vùng chân núi từ 1200-1700mm, nhiệt độ tháng Bảy - tháng nóng nhất, ở vùng núi cao 5oC, vùng thấp 23-270 C; tháng Giêng lạnh nhất là -300C và -l00C
* Kinh tế: Công nghiệp chiếm 18%, nông nghiệp 22% và dịch vụ: 60% GDP. A-déc-bai dăng có trữ lượng quan trọng về dầu mỏ và-khí tự nhiên làm nền tảng cho nền kinh tế và cơ sở cho công nghiệp nặng. Năng lượng điện đạt trên 16 tỷ kWh, nhiệt điện chiếm 90,55%, thủy điện chiếm 9,45%, nhập điện trên 745 triệu kWh, xuất 600 triệu kWh. Mặc dù công nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế, song nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng. Sản phẩm xuẩt khẩu chính là bông và thuốc lá. Cá tầm đánh bắt trong biển Ca-xpiên là nguyên liệu cho ngành công nghiệp sản xuất trong cá quan trọng. A-déc-bai-dăng đang chuyển sang nền kinh tế thị trường và ký các hiệp định thương mại với Thổ Nhĩ Kỳ. Xuất khẩu đạt 781 triệu USD, nhập khẩu: 794 triệu USD.
Từ 1996, kinh tế đã phục hồi và có tăng trưởng Năm 1997, công nghiệp tăng 0,6%; quý I -1999 GDP tăng 6,2% so với cùng kỳ năm 1998; tổng sản lượng công nghiệp tăng 4%; A-đéc-bai-đăng đang thu hút mạnh đầu tư nước ngoài vào khai thác dầu khí ở biển Ca-xpien.
Văn hóa Xã hội: Người biết chữ đạt 97%; nam: 99%, nữ: 96%. Giáo dục bắt buộc 11 năm, học sinh đợc miễn phí trong tất cả cảc hệ học .
Tuổi thọ trung bình: 63,08 tuổi, nam: 58,76 nữ: 67,63 tuổi.
Những danh thắng dành cho du lịch, nghỉ ngơi và giải trí. Thủ đô Ba-cu, các thành phố Gi-an-đa, Na-khi-chê-van, Sê-ma-kha, A-sta-ra, biển Ca-xpien...
Lich Sử - Năm 632, người Ả-rập chinh phục người A-dê-ri. Ách cai trị của người Ả-rập kéo dài đến tận thế kỷ XI, nhưng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và văn hóa Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng vai trò chủ đạo từ sau thế kỷ thứ IX. Mông Cổ cai trị A-déc-bai-dăng từ năm 1236 đến năm 1498, sau đó A-déc-bai-dăng rơi vào tay Đế quốc Ba Tư. Vào thế kỷ XVIII, nước Nga Sa Hoàng bành trướng đến Cáp-ca-dơ, và tới năm 1813, chiếm miền bắc A-déc-bai-dăng, người Na-khi-chê-van và năm 1828, phần còn lại của A-déc-bai-dăng hiện nay cũng bị Đế quốc Gia hoàng chiếm nốt. Tuy vậy, phần đất đai rộng hơn của người A-dê-ri vẫn nằm trong tay Đế quốc Ba Tư. Trong Đại chiến thế giới lần thứ I, đã xuất hiện phong trào liên minh của người A-dê-ri với ngời Thổ Nhĩ Kỳ. Vào năm 1918, một Nhà nước độc lập của người A -dê-ri đã được thành lập với sự trợ giúp của Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 1920, Hồng quân Liên Xô tíến vào giải phóng A-déc-bai-dăng. Từ năm 1922 cho đến 1986, A-déc-bai-dăng là một bộ phận của nước Cộng hòa Xô viết Ngoại Cáp-ca-dơ, và tới trước khi trở thành một nước cộng hòa hiên bang độc lập của Liên Xô. Sau cuộc chính biến không thành của nhóm các dảng viên cộng sản phái cửng rắn, tại Mát-xcơ-va (tháng Chín năm 1991), A-déc-bai-dăng tuyên bố độc.lập. Từ năm 1990, đã diên ra cuộc chiến tranh giữa người A-dê-ri và Ac-mê-ni tại khu vực Na-gô-rơ-nưi-Ka-ra-bắc, một vùng đất của những ngời Ac-mê-ni theo Thiên chúa giáo chính thống trong lãnh thổ của người A-dê-ri theo Hồi giáo Si-ai
|
|
|