|
|
TỔNG QUAN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Những thông tin cơ bản
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tên nước:
|
Bosnia
|
|
Tên tiếng Việt:
|
Bosnia, Herezgovina
|
|
Vị trí địa lý:
|
Thuộc Đông Nam Âu, giáp với biển Adriatic và Croatia
|
|
Diện tích:
|
51129 (km2)
|
|
Tài nguyên thiên nhiên:
|
Than đá, quặng sắt, boxit, đồng, chì, kẽm, crom, coban, magan, niken, đất sét, thạch cao, muối, cát, rừng, thủy năng
|
|
Dân số
|
4.6 (triệu người)
|
|
Cấu trúc độ tuổi theo dân số:
|
0-14 tuổi: 15% 15-64 tuổi: 70.4% Từ 65 tuổi trở lên: 14.6%
|
|
Tỷ lệ tăng dân số:
|
0.01003
|
|
Dân tộc:
|
Bosniak 48%, Serb 37.1%, Croat 14.3%, khác 0.6%
|
|
Thủ đô:
|
Sarajevo
|
|
Quốc khánh:
|
25/11/1943
|
|
Hệ thống luật pháp:
|
Dựa trên hệ thống luật dân sự
|
|
Tỷ lệ tăng trưởng GDP
|
|
0.05
|
|
GDP theo đầu người:
|
6600 (USD)
|
|
GDP theo cấu trúc ngành:
|
Nông nghiệp: 10.2% Công nghiệp: 23.9% Dịch vụ: 66%
|
|
Lực lượng lao động:
|
1.026 (triệu người)
|
|
Lực lượng lao động theo lĩnh vực nghề nghiệp:
|
N/A
|
|
Tỷ lệ thất nghiệp:
|
0.455
|
|
Tỷ lệ dân số sống dưới mức nghèo:
|
0.25
|
|
Lạm phát:
|
0.015
|
|
Sản phẩm nông nghiệp:
|
lúa mỳ, ngũ cốc, hoa quả, rau, thú nuôi
|
|
Công nghiệp:
|
Thép, than đã, quặng sắt, chì, kẽm, mangan, boxit, phương tiện vận chuyển, sản phẩm dệt, sản phẩm từ thuốc lá, đồ gỗ nội thất, phương tiện vận chuyển trên không, tinh lọc dầu
|
|
Xuất khẩu:
|
3.923 tỉ (USD)
|
|
Mặt hàng xuất khẩu:
|
Kim loại cơ bản, quần áo, sản phẩm từ gỗ
|
|
Đối tác xuất khẩu:
|
Croatia, Slovenia, Italia, Đức, Australia, Hungary
|
|
Nhập khẩu:
|
9.294 tỉ (USD)
|
|
Mặt hàng nhập khẩu:
|
Máy móc thiết bị, hóa chất, nhiên liệu, thực phẩm
|
|
Đối tác nhập khẩu:
|
Croatia, Đức, Slovenia, Italia, Australia, Hungary
|
|
|
|
|
|
|
|
Tổng quan
|
|
|
|
|
|
|
|
Thể chế nhà nước- Theo thể chế Cộng hòa Tổng thống, chế độ lưỡng viện (từ năm 1995).
Bản Hiến pháp mới, phản ánh tính chất liên bang của nhà nước trên cơ sở các vùng dân tộc đã được soạn thảo và ban hành năm 1995
Quốc hội và Tổng thống được bầu trực tiếp bằng tuyển cử phổ thông đầu phiếu, nhiệm kỳ 4 năm. Quốc hội có 42 thành viên, 28 thành viên của liên minh Bôt-xnia- Crô-a-ti-a, 14 thành viên của Séc-bi-a. Tổng thống bổ nhiệm Thủ tướng và Nội các. Hội đồng dân tộc gồm 15 người (5 người của Bô-sơ-ni-a, 5 người của Séc-bi-a và 5 người của Crô-a-ti-a) được bầu với nhiệm kỳ 4 năm.
*Địa lý - Nằm Ở Đông Nam châu âu. Dãy núi Đi-na-rích, có đỉnh cao hơn 1.800 m, chiếm phần lớn lãnh thổ đất nước và tạo thành các cao nguyên đá vôi khô hạn Ở nhiều nơi. Phía bắc là các vùng đất thấp nhỏ nằm trong thung lũng sông Sa-va. Chiều dài tổng cộng hai đoạn bờ của biển A-đơ-ri-a- tích thuộc Bô-sơ-ni- a dài đến 20 km.
Khí hậu: Vùng Bô-sơ-ni-a, miền Bắc, có mùa đông lạnh, mùa hè ấm. Vùng Hê-rơ-xe-gô-vi-na, miền Nam, có mùa đông ôn hòa, mùa hè ấm; thường xảy ra động đất.
*Kinh tế - Công nghiệp chiếm 23%; nông nghiệp 19% và dịch vụ 58% GDP.
Vùng trung tâm và vùng phía đông của Bô-sơ-ni-a có rừng bao phủ. Nông nghiệp là ngành kinh tế chủ yếu. Nghề nuôi cừu, trồng ngô, trồng cây ô-liu, nho và các loại hoa quả họ chanh bưởi đóng vai trò quan trọng. Bô-sơ-ni-a - Hê-rơ-xe-gô-vi-na là vùng được công nghiệp hóa kém nhất trong số các vùng của Nam Tư cũ, mặc dù có các tài nguyên như than, li-gnít, đồng và nhựa đường; sản xuất điện năng đạt 2,22 ty kWh, tiêu thụ 2,065 tỷ kWh, xuất khẩu 430 triệu USD, nhập 2,95 tỷ USD.
* Văn hóa - xã hội - Số người biết đọc, biết viết chiếm 85%.
Giáo dục miễn phí và bắt buộc từ 7 đến 15 tuổi. Phần lớn trẻ em học xong hệ 8 năm đều tiếp tục học trong các trường trung học và dạy nghề. Cả nước có 4 trường đại học.
Tuổi thọ trung bình đạt 71.50 tuổi, nam: 68,78, nữ: 74,38 tuổi.
Có một số danh thắng nổi tiếng như các nhà thờ cổ từ thế kỷ XV Ở Xa-ra-e-vô, các công trình thế vận hội mùa đông...
* Lịch sử - Tổ tiên gốc Sla-vơ của người Bô-xơ-ni-a đến vùng này vào thế kỷ VII. Từ giữa thế kỷ VII, Bô-xơ-ni-a bị Hung-ga-ry cai trị. Sang thế kỷ XIII, đại diện của hoàng gia Hung-ga-ry tại Bô-xơ-ni-a đã lập ra tại đây triều đại tự trị .. Các thủ lĩnh của triều đại Kô-trô- ma-ních đã chinh phục vùng Hum, vùng Hê-rơ-xe-gô-vi-na ngày nay, và đến cuối thế kỷ XIV đã lập ra Vương quốc Bô-xơ-ni-a hùng mạnh. Trong những năm 1390, việc tranh chấp ngôi vua cùng với các cuộc xâm lăng của Hung-ga-ry và của Đế quốc ôt-tô-man đã làm suy yếu vương quốc Bô-xơ-ni-a. Năm 1436, Bô-xơ-ni-a trở thành một tỉnh của Thổ Nhĩ Kỳ. Dưới triều của Đế quốc ôt-tô-man, nhiều người Bô-xơ-ni-a đã theo đạo Hồi và Bô-xơ-ni-a trải qua một thời kỳ trì trệ kinh tế kéo dài. Trong thế kỷ XIX, nhiều cuộc khởi nghĩa chống lại ách cai trị của Thổ Nhĩ Kỳ đã bị đàn áp khốc liệt. Cuộc khởi nghĩa lớn trong hai năm 1875-1876, đợc quốc tế quan tâm. Tuy vậy, tại Hội nghị Béc-lin (1878) các cường quốc vẫn không đếm xỉa đến nguyện vọng mang tính Sla-vơ truyền thống của Bô-sơ-ni-a và nhượng Bô-xơ-ni-a – Hê-rơ-xe-gô-vi-na cho đế quốc Áo - Hung. Năm 1914, tại Sa-ra-e-vơ, một sinh viên của Bô- xơ-ni-a là Ga-vơ-ri-lô Prin-síp đã ám sát người kế vị ngai vàng của đế quốc áo Hung là Phran-xơ Phoc-đi-năng. Sự kiện này đã châm ngòi nổ cho Đại chiến thế giới lần thứ I. Năm 1918,. Bô-xơ-ni-a trở thành một bộ phận của vương quốc gồm cả người Xéc-bi, người Crô-át và người Xô-ven. Năm 1929, vương quốc này được gọi là Nam Tư. Sau khi Đức vào xâm lược, năm 1941, Bô-xơ-ni-a bị sáp nhập vào nhà nước bù nhìn Crô-át-ti-a của phe trục phát xít. Năm 1945, sau khi nguyên soái Ti-tô tổ chức lại Nhà nước Nam Tư theo mô hình của Liên Xô, Bô-xni-a trở thành một nước cộng hòa trong liên bang Nam Tư. Sau khi Xlô-ven-ni-a và Crô-át-ti-a ly khai và sau khi cuộc nội chiến Nam Tư bùng nổ, tình trạng căng thẳng giữa người Xéc-bi và người Crô-át tại Bô-xơ-ni-a tăng lên. Những người Hồi giáo Bô-xơ-ni-a khẳng định lại bản sắc của họ. Năm 1992, trong một cuộc trưng cầu dân ý, đa số đã ủng hộ độc lập của Bô-xơ-ni-a. Bô-xơ-ni-a - Hê-rơ-xe-gô-vi-na được quốc tế thừa nhận vào tháng Tư năm 1992. Từ năm 1992 đến 1995, giữa các cộng đồng Hồi giáo Crô-a-ti-a và Xéc-bi đã xảy ra cuộc nội chiến Theo Hiệp định hòa bình Đây-tơn (1995) Bô-xơ-ni-a - Hê-rơ-xe-gô-vi-na trở thành một liên bang
|
|
|
