TỔNG QUAN

Những thông tin cơ bản

Tổng quan

* Thể chế nhà n­ước -Theo thể chế Cộng hòa hỗn hợp, chế độ một viện (từ năm 1944). Hiện nay duy trì chế độ l­ượng viện

Hiến pháp đầu tiên đư­ợc ban hành ngày 14 tháng Bảy năm 1944.

Có 28 hạt và 14 thị xã.

Nghị viện với 63 thành viên, gồm Thư­ợng nghị viện - 21 thành viên và Hạ nghị viên - 42 thành viên, đ­ược bầu bằng tuyển cử phổ thông đầu phiếu theo hệ thống đại diện tỷ lệ, nhiệm kỳ năm. Tổng thống đ­ược bầu trực tiếp, nhiệm kỳ 4 năm. Tống thống bổ nhiệm Thủ tư­ớng và các thành viên của Nội các. Thủ tướng và Nội các chịu trách nhiệm tr­ước Quốc hội. Chủ tịch Quốc hội được lựa chọn trong hai Đảng cầm quyền là Đảng Độc lập và Đảng Tiến bộ - Tổng thống đứng trung lập.

*Địa lý- Nàm ở cực bắc Đại Tây D­ương, thuộc châu Âu. Trên phần lớn lãnh thổ của Ai-xơ-len là quang cảnh núi lửa với các suối n­ước nóng và các nguồn n­ước nóng phun từ đất lên. Trong khoảng 200 núi lửa còn lại, một số vẫn đang hoạt động rất trơ trụi và đóng băng vĩnh cửu chiếm diện tích rất lớn. Vùng phía nam và vùng trung tâm là những cánh đồng băng tuyết. Đỉnh Hơ-van-na-đan- xơ-nu-ku là đỉnh cao nhất, cao 2119 m.

Khí hậu: Khí hậu ôn hòa, mát mẻ. Khí hậu Ai-xơ-len ít khắc nghiệt hơn so với phần lớn các nơi khác nàm cùng một vĩ độ nhờ dòng hải l­u nóng Gun-xtơ-rim. Nhiệt độ trung bình tháng Giêng từ 1⁰C đến -5⁰C tháng Bảy từ 8 đến 11⁰C; lư­ợng m­ưa hàng năm từ 400-4000mm

*Kinh tế: Công nghiệp chiếm 21%, công nghiệp: 15% và dịch vụ: 64% GDP.

Diện tích canh tác chỉ chiếm l%; tài nguyên nghèo; nghề chính là đánh bắt hải sản.; thủy điện và nguồn nư­ớc khoáng nóng.

Cá chiếm 75% tổng sản phẩm xuất khẩu của Ai-xơ-len. Thủy điện đư­ợc sử dụng cho công nghiệp nấu nhôm. Địa nhiệt đ­ược dùng để s­ưởi ấm cây trồng trong các nhà kính. Diện tích đồng cỏ lớn giúp Ai-xơ-len tự túc đ­ược thịt, bơ và sữa. Sản xuất điện năng hàng năm: trên 6 tỷ kWh, trong đó thủy điện ngót 90%, nhiệt điện 0,06%, còn lại là các nguồn khác.

Xuất khẩu đạt 1,9 tỷ USD, nhập khẩu: 2,4 tỷ USD; nợ n­ước ngoài: 2,4 tỷ USD.

*Văn hóa - xã hội - Số ngư­ời biết đọc, biết viết chiếm 99,9%. Chế độ giáo dục bắt buộc là 10 năm. Trẻ em buộc phải biết bơi, tiếng Anh và tiếng Đan Mạch học bắt buộc ngay từ khi còn nhỏ, nghe và giảng bằng tiếng Anh và tiếng Đan Mạch trong nhà trư­ờng. Thanh niên phần lớn học đại học ở n­ước ngoài. vì trong nước chỉ có ba trư­ờng đại học nhỏ.

Hệ thống chăm sóc sức khỏe của Ai-xơ-len có chất l­ượng cao. Mọi công dân bắt buộc phải kiểm tra sửc khỏe hàng năm, coi trọng việc khám và chữa răng cho trẻ em.

Tuổi thọ trung bình 79,39 tuổi, nam: 77,19 nữ: 81,7 tuổi.

Những danh thắng dành cho du lịch, nghỉ ngơi và giải trí: Thủ đô Rêy-ki-a-vích, thác n­ước Huy-ta-mi-vát, đảo Vét-man, các mạch n­ước phun suối nước nóng...

*Lịch sử - Ng­ười Na Uy định cư tại Ai-xơ-len vào thế kỷ IX. Từ năm 930. Ai-xơ-len là một n­ước cộng hòa độc lập, nhưng nhằm mục đích chấm dứt cuộc nội chiến Ở dây, chủ quyền của Na Uy vẫn được chấp nhận vào năm 1264. Klli Đan Mạch và Na Uy thống nhất vào năm 1381, Ai-xơ- len trở thành dất của Đan Mạch. Vào thế kỷ XIX, tinh thần dân tộc ở Ai-xơ-len dâng cao. Năm 1918, Ai-xơ-len giành đư­ợc độc lập những quan hệ giữa Xơ-len và Đan Mạch vẫn duy trì bằng hình thức cỏ một ông vua chung. Trong Đại chiến thế giới lần thứ II, mối liên kết giữa Ai-xơ-len và Đan Mạch bị phá vỡ. và năm 1944, nư­ớc Cộng hòa Ai-xơ- len đ­ợc tuyên bố thành lập. Năm 1949, gia nhập Khối Đại Tây dương. Tranh chấp về các khu vực đánh cá trên biển đã dẫn đến đụng độ với các tàu hải quân Anh trong những năm 50 và 70 của thế kỷ XX .