|
|
TỔNG QUAN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Những thông tin cơ bản
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tên nước:
|
Iran
|
|
Tên tiếng Việt:
|
Cộng hòa hồi giáo Iran
|
|
Vị trí địa lý:
|
Nằm ở Trung Đông, tiếp giáp bờ vịnh Oman, vịnh Ba Tư, biển Caspian, nằm giữa Iraq và Pakistan
|
|
Diện tích:
|
1.648 (km2)
|
|
Tài nguyên thiên nhiên:
|
Dầu, khí tự nhiên, đồng,mỏ sắt,crôm, than đá, chì, mangan, kẽm, sunfua
|
|
Dân số
|
65.4 (triệu người)
|
|
Cấu trúc độ tuổi theo dân số:
|
0-14 tuổi:23.2% 15-64 tuổi 71.4% 65 tuổi trở lên:5.4%
|
|
Tỷ lệ tăng dân số:
|
0.00663
|
|
Dân tộc:
|
Người Persian , Azeri, Gilaki and Mazandarani, Kurd, Arab, Lur, Baloch, Turkmen dân tộc khác
|
|
Thủ đô:
|
Tehran
|
|
Quốc khánh:
|
01/04/1979
|
|
Hệ thống luật pháp:
|
Dựa theo hệ thống luật pháp của Sharia
|
|
Tỷ lệ tăng trưởng GDP
|
|
|
0.043
|
|
GDP theo đầu người:
|
12300 (USD)
|
|
GDP theo cấu trúc ngành:
|
Nông nghiệp: 11% Công nghiệp: 45.3% Dịch vụ: 43.7%
|
|
Lực lượng lao động:
|
28.7 (triệu người)
|
|
Lực lượng lao động theo lĩnh vực nghề nghiệp:
|
Nông nghiệp:43.3% Công nghiệp: 18% Dịch vụ: 38.7%
|
|
Tỷ lệ thất nghiệp:
|
0.11
|
|
Tỷ lệ dân số sống dưới mức nghèo:
|
0.18
|
|
Lạm phát:
|
0.17
|
|
Sản phẩm nông nghiệp:
|
Gạo ,lúa mì, đường, mía, hoa quả, xiên đâm cá, cốt tông, sản phẩm bơ sữa, hạnh nhân, len, trứng cá muối
|
|
Công nghiệp:
|
Dầu, hoá dầu, phân bón, so da kiềm, dệt may, xi măng và các loại vật liệu xây dựng khác, thực phẩm chế biến, hợp kim đen và vũ khí
|
|
Xuất khẩu:
|
76.5 tỷ (USD)
|
|
Mặt hàng xuất khẩu:
|
Dầu, hoá chất và sản phẩm hoá dầu, hoa quả và hạnh nhân, thảm
|
|
Đối tác xuất khẩu:
|
Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thổ Nhỹ Kỳ, Italia, Hà Lan
|
|
Nhập khẩu:
|
61.3 tỷ (USD)
|
|
Mặt hàng nhập khẩu:
|
Thực phẩm chế biến, đồ dùng gỗ, dịch vụ kỹ thuật, công nghiệp vật liệu thô,
|
|
Đối tác nhập khẩu:
|
Đức, Trung Quốc,UAE, Pháp, Italia, Hàn Quốc, Nga
|
|
|
|
|
|
|
|
Tổng quan
|
|
|
|
|
|
|
|
* Thể chế nhà nước - Là nước Cộng hòa Hồi giáo theo chế độ tổng thống từ năm 1979.
Hiến pháp hiện hành thông qua tháng Mười Hai năm 1979, bổ sung năm 1989.
Có 28 tỉnh là 28 đơn vị hành chính.
Hội đồng Hiến pháp gồm 12 người là cơ quan kiểm tra việc tuân thủ luật Hồi giáo được bầu cử bằng tuyển cử phổ thông đầu phiếu, chỉ định ra lãnh tụ tôn giáo, người nắm quyền tối cao về hành pháp, lập pháp, xét xử và quân sự. Hội đồng tư vấn Hồi giáo (Quốc hội), gồm 270 thành viên, có 7 ghế dành co tôn giáo thiểu số, và Tổng thống được bầu trực tiếp, nhiệm kỳ 4 năm. Tổng thống bổ nhiệm Thủ tướng và các thành viên Nội các. Thủ tướng và Nội các chịu trách nhiệm trước Hội đồng tư vấn Hồi giáo.
* Địa lý - Thuộc Tây Nam Á - vùng Trung cận Đông. Trừ các vùng đất thấp dọc theo vùng Vịnh, dọc the biển cát-xpiên và biên giới với I-rắc, I-ran là một cao nguyên có núi bao bọc. Trên dãy núi En-bua-dơ ở phía bắc có đỉnh Đê-ma-ven, 5604m, là đỉnh cao nhất I-ran. Dãy núi Gia-gơ-rốt tạo thành một rào chắn tự nhiên chạy song song với Vịnh Ba Tư (Péc-xích). Phía đông các vùng thấp của cao nguyên là các sa mạc Da-sơ-ê-ca-ri muối mặn.
* Kinh tế - Công nghiệp chiếm: 34%, nông nghiệp: 21% và dịch vụ: 45% GDP.
I-ran là nước tiềm năng kinh tế lớn. Dầu mỏ là nguồn thu ngoại tệ chính của I-ran (trữ lượng khoảng 13 tỷ tấn, khai thác mức ca năm 1976 là 334 triệu tấn năm, (trung bình (1994) 200 triệu tấn); thu nhập dầu mỏ năm 1996 là 18 tỷ USD. Khí đốt trữ lượng 19.800 tỷ m3, đứng thứ hai thế giới. Các ngành kinh tế chủ yếu gồm có hóa dầu, dệt thảm, tỷ kWh, tiêu thụ 88,638 tỷ kWh. Tuy nhiên, chiến tranh với I-rắc và việc I-ran bị Hoa Kỳ thi hành chính sách cấm vận đã làm gián đoạn nghiêm trọng thương mại. Gần 1/4 lực lượng lao động làm nông nghiệp, chủ yếu sản xuất lúa mì, ngô, kiều mạch và chăn nuôi. Nạn thiếu nước, vấn đề về sở hữu đất đai và nhân lực thêíu cũng ảnh hưởng đến sản lượng. Xuất khẩu đạt: 12,2 tỷ USD, nhập khẩu: 13,6 tỷ USD; nợ nước ngoài: 21,9 tỷ USD.
* Văn hóa - xã hội - Số người biết đọc, biết viết đạt 79,1%, nam: 78,4%, nữ: 65,8%.
Giáo dục bậc tiểu học 5 năm bắt buộc, miễn phí. Bậc trung học được phân làm ba phần: Ba năm đầu gọi là “hướng dẫn”, ba năm tiếp theo gọi là “trung học”. Sau đó muốn vào đại học phải học năm thứ bảy, gọi là “tiền đại học”. Sinh viên Hồi giáo thường học trong các nhà dòng, toán học và khoa học kỹ thuật là hai môn học phổ biến. Thiếu trường lớp nên học sinh tiểu học phải học hai ca. Trẻ em nam và trẻ em nữ học riêng (theo luật Hồi giáo).
Dịch vụ y tế công cộng do Chính phủ quản lý, bên cạnh vẫn cho dịch vụ y tế tư nhân hoạt động, nhưng đều phải chấp nhận bảo hiểm y tế của Nhà nước. Các bệnh lây như lao phổi, sởi, sốt rét, kiết lỵ…còn khá phổ biến.
Tuổi thọ trung bình đạt 69,66 tuổi, nam: 68,34, nữ: 71,05 tuổi.
Nhưng danh thắng dành cho du lịch, nghỉ ngơi và giải trí: Thủ đô, thành phố Ba Tư cổ, biển ca-xpiên, núi Gia-gơ-rốt, sa mạc Da-so-ê-ca-ri, hồ U-mi-a.
|
|
|
