|
|
|
Tên nước:
|
Yemen
|
|
Tên tiếng Việt:
|
Cộng hòa Yemen
|
|
Vị trí địa lý:
|
Quốc gia vùng Trung Đông, giáp Biển Đỏ, Biển Arập, Arap Xeut
|
|
Diện tích:
|
527970 (km2)
|
|
Tài nguyên thiên nhiên:
|
dầu mỏ, đá, muối, trữ lượng nhỏ than, vàng, niken
|
|
Dân số
|
22.2 (triệu người)
|
|
Cấu trúc độ tuổi theo dân số:
|
0-14 tuổi: 46.3% 15-64 tuổi: 51.1% 65 tuổi trở lên: 2.6%
|
|
Tỷ lệ tăng dân số:
|
0.03461
|
|
Dân tộc:
|
phần lớn là người Arab; một phần nhỏ người Afro-Arab, South Asians và người Châu Âu
|
|
Thủ đô:
|
Sanaa
|
|
Quốc khánh:
|
22/05/1990
|
|
Hệ thống luật pháp:
|
dựa trên luật Hồi giáo, luật Thổ Nhỹ Kỳ và luật Anh
|
|
Tỷ lệ tăng trưởng GDP
|
|
0.032
|
|
GDP theo đầu người:
|
2400 (USD)
|
|
GDP theo cấu trúc ngành:
|
nông nghiệp: 12.4% công nghiệp: 40.9% dịch vụ: 46.7%
|
|
Lực lượng lao động:
|
6.316 (triệu người)
|
|
Lực lượng lao động theo lĩnh vực nghề nghiệp:
|
N/A
|
|
Tỷ lệ thất nghiệp:
|
0.35
|
|
Tỷ lệ dân số sống dưới mức nghèo:
|
0.452
|
|
Lạm phát:
|
0.107
|
|
Sản phẩm nông nghiệp:
|
ngũ cốc, rau quả, cà phê, bông, chăn nuôi, đánh cá
|
|
Công nghiệp:
|
dầu thô và hóa dầu, quy mô nhỏ dệt bông, da thuộc, hàng lưu niệm, thương mại đường biển
|
|
Xuất khẩu:
|
7.586 tỷ (USD)
|
|
Mặt hàng xuất khẩu:
|
dầu thô, cà phê, muối, cá
|
|
Đối tác xuất khẩu:
|
Trung Quốc 31.4%,Ấn Độ 17.4%, Thái Lan 16.7%, Hàn Quốc 7%, Mỹ 6.7%, UAE 4.1%
|
|
Nhập khẩu:
|
6.592 tỷ (USD)
|
|
Mặt hàng nhập khẩu:
|
thực phẩm, vật nuôi, máy móc thiết bị, hóa chất
|
|
Đối tác nhập khẩu:
|
UAE 16.4%, Trung Quốc 12.8%, Arap Xêut 7.7%, Kuwait 5.8%, Brazil 4.5%, Malaysia 4.2%, Mỹ 4%
|
|
|
|
* Thể chế nhà nước: Theo thể chế Cộng hoà Hồi giáo, Tổng thống đứng dầu, chế độ một viện (từ năm 1991).
Hiến pháp thông qya ngày 16 tháng Năm năm 1991 và sửa đổi ngày 29 tháng Chín năm 1994.
Có 17 vùng.
Quốc hội gồm 301 thành viên được bầu với nhiệm kỳ 4 năm. Tổng thống được Quốc hội bầu, có nhiệm kỳ 5 năm; Phó Tổng Thống, Thủ tướng và Nội cá do Tổng thống bổ nhiệm. Theo dự kiến, trong tương lai các Tổng thống sẽ được bầu trực tiếp.
* Địa lý: Thuộc Trung Đông, Tây Nam á, trên bán đảo Ả -rập. Giê-ben Hát-ha là vùng cao của y-ế-men, có đỉnh cao đến 3.760m. Phía đông là một cao nguyên kho hạn chạy đến sa mạc A-ra-bi.
Khí hậu: Phần lớn vùng cao của Y-ê-men có khí hậu ôn đới. Phần còn lại có khí hậu nóng và khô.
* Kinh tế: Công nghiệp chiếm 42%, nông nghiệp: 20% và dịch vụ: 38% GDP.
Ngũ cốc, cà phê, chanh, bưởi trồng ở các vùng cao được thuỷ lợi hoá, đa số lực lượng lao động ở miền Nam Y-ê-men làm nông nghiệp. Tiền gửi về nước của các công nhân Y-ê-men làm việc tại ả-rập Xê-út là một nguồn thu quan trọng, công nghiệp gồm sản xuất hàng dệt bông và hàng da, thực phẩm, hàng thủ công, các sản phẩm nhôm, xi măng; sản xuất điện năng đạt 2,24 ty kWh, tiêu thụ 2,083 tỷ kWh. Khai thác dầu lửa (từ nâm 1987) và đánh cá là những ngành kinh tế quan trọng; Thu nhập bình quân đầu người chỉ đạt 270USD (1997). Xuất khẩu đạt 2 tỷ USD, nhập khẩu: 2,3 tỷ USD; nợ nước ngoài: 4,5 tỷ USD.
* Văn hoá- xã hội: Số người biết đọc, biết viết đạt 38%, nam: 58%, nữ: 26%.
Tỷ lệ người biết chữ thấp ở châu Á. Mặc dù hiến pháp công nhận quyền được học tập của công dân, song do kinh tế chậm phát triển nên giáo dục cũng nằm ở mức độ cực kỳ lạc hậu. Trẻ em ở đô thị thì đến học ở các trường công, còn ở nông thôn thì vào học ở các trường Hồi giáo.
Có 2 trường đại học Xa-na và A-đen thu hút khá nhiều sinh viên.
Dịch vụ y tế rất kém, cán bộ y tế và thiết bị, thuốc men thiếu thốn, dịch bệnh nhiều, tỷ lệ trẻ sơ sinh chết yểu cao.
Tuổi thọ trung bình đạt 61,64 tuổi, nam: 58,1, nữ: 61,64 tuổi.
Những danh thắng dành cho du lịch, nghỉ ngơi và giải trí: Nhiều di tích của nền văn minh Hồi giáo cổ đại, các pháo đài, nhà thờ, khu phố cổ ở Xa-na, Ha-đây-đa, Tai-dơ, Hồng Hải, di tích cá chợ buôn bán nô lệ da đen và cá thắng cảnh trên đảo Sô-cô-tra.
* Lịch sử: từ thế kỷ VIII đến thế kỷ I trước Công nguyên, vuỳng phía bắc của y-ê-men là quê hương của những người Sa-ba-ê-an-sơ. Kỷ nguyên Hồi giáo ở y-ê-men bắt đầu từ năm 628 sau Công nguyên. Từ năm 1513 người Bồ đào Nha án ngữ đảo Sô-cô-tra và sau đó xâm lược vùng này lần đầu tiên vào năm 1517 và mãi đến năm 1918 ách cai trị của Đế quốc ốt-tô-man mới chấm dứt ở miền bắc Y- ê-men. Và vương quốc Y-ê-men ra đời. Năm 1839, anh sử dụng vịnh A-đen làm nơi tiến vào ấn Độ và dần dần thiết lập chế độ bảo hộ Nam Y-ê-men. Trong năm 1963, đã nổ ra cuộc khởi nghĩa vũ trang chống lại ách cai trị của người Anh ở Miền nam Y-ê-men. Nam y-ê-men đọc lập vào năm 1967, su cuộc nội chiến giữa các lực lượng giải phóng kìm địch nhau và năm 1970 thành lập Cộng hoà dân chủ nhân dân Y-ê-men. Năm 1962, tại miền Bắc Y-ê-men đã nổ ra một cuộc cách mạng cộng hoà, năm 1962 đến 1970 là thời kỳ nôi chiến mới. Ai cập ủng hộ phái cộng hoà thắng thế và ả rập Xê-út ủng họ phải bảo hoàng. Quan hệ giữa Bắc Y-ê-men và Nam Y-ê-mên theo đường lối Mác-xít trở nên khó khăn và đã xảy ra chiến tranh vào các năm 1972, 1979. Việc không còn tòn tại của các nước xã hội chủ nghĩa, vốn là bạn hàng của Y-ê-men trong những năm 1989-1990, làm xói mòn nền kinh tế yếu kém của Nam Y-ê-men. Bắc Y-ê-men và Nam y-ê-men thống nhất vào tháng Năm năm 1990. Năm 1994 lại nổ ra chiến tranh giữa hai miền nhưng hoà bình đã nhanh chóng được vãn hồi.
|
|
