Việc Bộ Tài chính đưa ra dự kiến điều chỉnh mức thuế suất XK nêu trên xuất phát từ kiến nghị của Bộ Công Thương và đề nghị của Công ty CP XNK tổng hợp Hà Nội (cổ đông chính của Công ty cổ phần Giấy An Hòa) về việc có biện pháp hạn chế XK dăm gỗ để tháo gỡ khó khăn cho DN trong việc thu mua nguyên liệu để sản xuất bột giấy.
Theo Bộ Công Thương, năm 2012, ngành giấy cần khoảng 822.000 tấn bột giấy nguyên liệu để sản xuất, trong đó có trên 50 nhà máy sản xuất bột giấy với lượng sản xuất khoảng 480.000 tấn bột giấy/năm, còn lại phải NK. Năm 2013 dự kiến sản xuất trong nước khoảng 500.000 tấn bột giấy/năm (tương đương với 2 triệu tấn gỗ nguyên liệu). Ngoài ra, Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam phản ánh, hiện nay các nhà máy giấy phía Bắc gặp rất nhiều khó khăn trong thu mua nguyên liệu gỗ, dăm gỗ để sản xuất bột giấy do hoạt động XK dăm gỗ của nước ta phát triển mạnh. Ví dụ Công ty CP giấy An Hòa, dự kiến trong năm nay nhà máy đạt công suất thiết kế là 130 nghìn tấn bột/năm, tương đương với 53.900 tấn gỗ nguyên liệu trong 1 tháng. Tuy nhiên trong tháng 1-2013 nhà máy này mới chỉ thu mua được 25.600 tấn, đạt 48% nhu cầu thực tế.
Bộ Công Thương đánh giá XK dăm gỗ dù giúp người trồng rừng bán được giá cao hơn nhưng vẫn là XK nguyên liệu thô nên hiệu quả kinh tế không cao. Trong khi các DN trong nước thiếu nguyên liệu để sản xuất dẫn đến tình trạng cạnh tranh thu gom nguyên liệu, khai thác rừng non để băm dăm, chu kì trồng rừng bị rút ngắn, sản lượng dăm XK lớn trong khi vẫn phải nhập khẩu một lượng lớn nguyên liệu cho sản xuất bột giấy và ván nhân tạo. Chính vì vậy, để hạn chế việc NK bột giấy, đảm bảo nguồn nguyên liệu sản xuất cho bột giấy trong nước nhằm hạn chế việc XK tài nguyên thô và tạo công ăn việc làm cho người lao động trong ngành sản xuất bột giấy đồng thời đảm bảo lợi ích cho người trồng rừng, Bộ Công Thương đề nghị xem xét chi tiết cụ thể mặt hàng dăm gỗ trong Biểu thuế XK và tăng thuế XK theo lộ trình, trước mắt đề nghị tăng thuế XK lên 5%.
Theo Bộ Tài chính, năm 2010 số lượng XK dăm gỗ đạt 4,13 triệu tấn tương đương 459,5 triệu USD; năm 2011, XK 5,4 triệu tấn tương đương trị giá 703,3 triệu USD; năm 2012 lượng XK là 6,1 triệu tấn tương đương 827,6 triệu USD. Trong quý I- 2013 số lượng XK dăm gỗ đạt 1,6 triệu tấn tương đương 220,1 triệu USD.
Hiện nay, mặt hàng dăm gỗ thuộc nhóm 44.01 có mức thuế suất thuế XK 0%. Nhưng theo Nghị quyết 830/2009/NQ-UBTVQH và Nghị quyết số 710/2008/NQ-UBTVQH của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc ban hành biểu thuế XK theo danh mục nhóm hàng chịu thuế và khung thuế suất đối với từng nhóm hàng hóa, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi theo Danh mục nhóm hàng chịu thuế và khung thuế suất ưu đãi đối với từng nhóm hàng thì mặt hàng dăm gỗ có khung thuế suất là 0% đến 25%. Do đó, căn cứ quy định hiện hành của pháp luật và tình hình thực tế về nhu cầu nguyên liệu cho sản xuất giấy trong nước, Bộ Tài chính nhận định việc hạn chế XK dăm gỗ như ý kiến của Bộ Công Thương là cần thiết để tránh khai thác rừng non khiến chu kì trồng rừng bị rút ngắn, đồng thời góp phần giữ nguyên liệu cho sản xuất giấy trong nước.
