5.3. MỘT SỐ HỆ THỐNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ THỬ NGHIỆM

5.3.1. Hệ thống mua bán sản phẩm văn hoá

Sản phẩm văn hoá là sản phẩm đem đến giá trị tinh thần cho xã hội, về hình thức được chia làm 2 loại vật thể như mỹ thuật, đồ cổ, đồ thủ công mỹ nghệ....loại phi vật thể như văn học, âm nhạc, điện ảnh, sách báo, bí quyết nghề nghiệp ... Sản phẩm văn hoá có giá trị đặc biệt trong thế giới thương mại vì thương mại điện tử là phương tiện hữu hiệu nhất để mua bán các sản phẩm văn hoá phi vật thể và quảng bá sản phẩm văn hoá vật thể đơn chiếc. Đối với các sản phẩm văn hoá vật thể đơn chiếc: tác phẩm hội hoạ, điêu khắc, ảnh, thủ công mỹ nghệ...có thể giới thiệu rộng rãi, lâu dài trên mạng. Hình thức giới thiệu này hiệu quả hơn rất nhiều so với cách giới thiệu thông qua triển lãm, trưng bày của buôn bán truyền thống.

Đối với các sản phẩm phi vật thể như văn học, âm nhạc, phim, báo chí, xuất bản phẩm ... có thể mua bán dữ liệu trực tiếp trên mạng, tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho khách hàng mua hàng một cách nhanh chóng, thuận tiện, giá thành rẻ. Đối với văn học là hình thức thể nghiệm kinh doanh dữ liệu, các công đoạn mua bán được thực hiện trực tiếp trên mạng. Đối với mỹ thuật là loại sản phẩm văn hoá vật thể đơn chiếc, việc thể nghiệm tập trung vào việc giới thiệu các tác giả, tác phẩm nổi tiếng của Việt Nam để thu hút khách hàng và các tác phẩm để bán. Việc mua bán trên mạng sẽ thực hiện gián tiếp: tác giả cung cấp thông tin về tác phẩm và đóng lệ phí giới thiệu trên mạng, còn các công đoạn khác của quá trình mua bán sẽ được thực hiện trực tiếp giữa người mua và người bán.

5.3.1.1. Mô hình kinh doanh

Hình 24. Mô hình kinh doanh sản phẩm văn hoá

Trong mô hình trên, theo thiết kế, Trung tâm thông tin Bộ Thương mại đóng vai trò là trung tâm giao dịch. Tại đây sẽ được đặt Website thương mại điện tử để mua bán các sản phẩm văn hóa. Các nhà cung cấp sẽ cung cấp thông tin về hàng hóa thông qua Website Quản lý, mỗi nhà cung cấp khi đăng ký bán hàng sẽ được nhận một tài khoản và chữ kí điện tử để có thể truy cập vào Website quản lý kho hàng của mình. Thông qua Website thương mại điện tử khách hàng thực hiện thao tác mua hàng: tìm kiếm, chọn hàng, đặt mua hàng, ... Các thông tin này sẽ được kiểm tra và xây dựng thành các đơn hàng và được chuyển về cho nhà cung cấp tương ứng, đồng thời thông tin thanh toán sẽ được gửi qua cổng thanh toán điện tử đến ngân hàng để thực hiện thanh toán. Khi đơn hàng đã được thanh toán, nhà cung cấp sẽ thực hiện chuyển hàng.

Mô hình trên đem lại nhiều lợi ích cho các thành viên tham gia TMĐT:

• Nhiều nhà cung cấp có thể tham gia vào hệ thống thương mại điện tử với chi phí thấp.
• Đồng thời giúp cho Website TMĐT có được sự đa dạng các sản phẩm trong kinh doanh.
• Khách hàng không phải thực hiện riêng từng đơn hàng đối với nhà cung cấp.

5.3.1.2. Một số tính năng kỹ thuật của giải pháp

a) Hệ thống được thiết kế mềm dẻo, có tính mở

• Thiết kế theo từng Mo-đun rời rạc dễ dàng nâng cấp và mở rộng
• Được xây dựng hoàn toàn trên ngôn ngữ ASP, không yêu cầu DLL (100% Vbscript code)
• Tương thích với cả Windows vµ Linux Servers (với Chilisoft và mySQL)
• Cho phép cấu hình để có thể sử dùng nhiều loại database khác nhau như Access 97, Access 2000, SQL Server 2000, mySQL
• Cho phép thay đổi giao diện với người dùng một cách nhanh chóng với nhiều mẫu có sẵn
• Hỗ trợ kiểu “từ điển” giúp thay đổi ngôn ngữ trên Website mà không cần lập trình

b) Hệ thống được thiết kế đảm bảo tính bảo mật cao

5.3.1.3. Minh hoạ một số chức năng của website mua bán sản phẩm văn hoá

Để tham gia mua các sản phẩm văn hóa như sách, báo, các tác phẩm mỹ thuật.v.v. khách hàng truy cập vào địa chỉ website. Khi đó trang chủ của website sẽ hiện ra như sau:

Như vậy khi đã vào website khách hàng có thể tiến hành tìm kiếm các sản phẩm mình muốn mua theo các chức năng của website như: liệt kê các sản phẩm văn hóa theo danh mục, cây danh mục, tìm kiếm theo các tiêu chí. Hoặc khách hàng có thể xem những sản phẩm mới nhất, những sản phẩm bán chạy nhất, những sản phẩm đang trong thời gian khuyến mại giảm giá...

Đặc biệt website còn cung cấp cho khách hàng một kho thông tin dữ liệu đồ sộ về các tác giả và các tác phẩm trong nền mỹ thuật Việt Nam.

Sau khi đã xem một sản phẩm khách hàng có thể vẫn chưa đưa ra quyết định có mua sản phẩm đó hay không. Website sẽ giúp khách hàng đưa sản phẩm đó vào danh sách đợi đặt hàng, để sau đó khách hàng có thể so sánh giữa các sản phẩm, đưa ra quyết định mua hàng mà không mất thời gian tìm lại. Khi khách hàng đã quyết định mua hàng, khách hàng sẽ đưa sản phẩm đó vào giỏ hàng.

Khi đã mua xong hàng khách hàng sẽ chọn mục thanh toán. Lúc này khách hàng cần phải cho biết một thông tin cá nhân. Để tiện cho việc mua bán website sẽ đưa ra một mẫu đăng kí cho khách hàng. Nếu khách hàng đã từng mua ở website thì khách hàng chỉ cần nhập địa chỉ email của mình và mật khẩu truy nhập. Nếu không khách hàng sẽ phải điền đầy đủ mẫu thông tin này.

Sau khi khách hàng đăng nhập, thông tin khách hàng sẽ được khẳng định lại và khách hàng lựa chọn một phương thức thanh toán do website đưa ra.

Sau đó khách hàng sẽ chọn phương thức vận chuyển phù hợp với sản phẩm mình vừa mua.

Cuối cùng đơn hàng của khách hàng sẽ được khẳng định lại.

Sau khi được lưu, thông tin về đơn hàng sẽ được gửi về email cho khách hàng, và cho người quản trị. Sau đó website sẽ thực hiện chức năng thanh toán, nếu khách hàng sử dụng phương thức thanh toán chuyển khoản, khách hàng sẽ phải điền thêm thông tin về tài khoản của mình.

Khách hàng có thể vào phần theo dõi mua hàng để xem các trạng thái cho đơn hàng của mình như: đã thanh toán xong chưa, đã chuyển tới nơi chưa, hoặc download dữ liệu. Tất cả những thông tin liên quan đến khách hàng như thông tin cá nhân, đơn đặt hàng... đều được quản lý ở menu của khách hàng khi khách hàng đăng nhập.

5.3.2. Hệ thống mua bán một số loại hình dịch vụ du lịch

5.3.2.1 Giới thiệu chung

Trong thời điểm hiện tại, thương mại điện tử đã được triển khai mạnh mẽ trong các loại hình kinh doanh dịch vụ du lịch. Các hãng lớn như Expedia, Travelocity, Cheap Tickets, Orbitz và Priceline đều có các kiểu dáng giao diện khác nhau nhưng về cơ bản thì những dịch vụ họ cung cấp đều như nhau. Trước đây, các site chỉ tập trung vào một lĩnh vực nào đó như giá vé máy bay hay khách sạn. Nhưng bây giờ họ cung cấp toàn bộ các sản phẩm du lịch: từ đặt tour đến phòng khách sạn rồi đến những gói du lịch trọn vẹn. Sự cạnh tranh trên thị trường du lịch trực tuyến diễn ra rất gay gắt, mỗi hãng lữ hành đều đưa ra các tính năng mới trên website của mình để nâng cao tính cạnh tranh. Đại lý du lịch trực tuyến Orbitz có tính năng Deal Detector, cho phép khách du lịch có thể thay đổi loại vé họ muốn mua, tức là nếu giá vé vào thời điểm khách đặt trước cao hơn so với giá vé bán vào ngày mà họ đã chọn để đi, thì tính năng mới sẽ gửi một email đến họ và họ có thể thay đổi nếu vé bán ngày hôm đó vẫn còn. Khách hàng dùng dịch vụ này hoàn toàn được miễn phí nếu đăng ký vào site này. Còn tính năng mới nhất của Expedia là nó mô tả phòng khách sạn và những thứ liên quan khác như bao gồm tiền phòng có cả bữa sáng, kết quả tìm kiếm sẽ hiển thị lên cho người sử dụng. Các hãng hàng không khắp thế giới đang tăng cường ứng dụng thương mại điện tử như là một công cụ hiệu quả để điều chỉnh chi phí. Họ hoặc là sẽ chấm dứt hoặc cho đóng cửa các trung tâm dịch vụ điện thoại khách hàng của mình. Hiện nay, 70% lượng booking vé máy bay ở Mỹ đã được thực hiện trực tuyến. Các hãng như Qantas và Thai Airways cũng đã thông báo về làn sóng đặt vé máy bay trực tuyến. Còn đối với các khách sạn, thì việc đặt phòng qua mạng đã là “chuyện thường ngày”. Hầu như tất cả các khách sạn đều có những website riêng cho phép khách hàng đặt chỗ vào bất cứ lúc nào.

Qua khảo sát, có thể đi đến kết luận là các website thương mại điện tử của các hãng cung cấp dịch vụ du lịch thường được thiết kế với một trong hai mô hình : web site riêng lẻ và website tổng hợp. Tuy nhiên, mô hình tổng hợp hiện nay đang là xu thế chung và được các website lớn áp dụng rất thành công (Travelocity, Expedia, Priceline…). Tại các site này, khách hàng có thể tìm kiếm và đặt mua các dịch vụ rất đa dạng như vé máy bay, tàu hoả, thuê ôtô, phòng khách sạn, tour du lịch. Tất cả các site này đều có cơ sở dữ liệu sản phẩm rất lớn và kết hợp được với các đối tác là các hãng hàng không, khách sạn và các công ty lữ hành. Các site này xây dựng với nhiều thiết kế khác nhau, nhưng tựu chung đều có một cấu trúc:

Hình 24. Cấu trúc chung của các website dịch vụ du lịch

Ở Việt Nam, các hãng du lịch cũng bắt đầu triển khai các hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, tuy nhiên, phần lớn mới chỉ ở bước sơ khởi, chủ yếu nhằm quảng bá thông tin du lịch và có chung một mô hình như sau :

Hình 25. Cấu trúc website sơ khởi cho dịch vụ du lịch

Với mô hình này, các website đều là các website tĩnh, không có các công cụ tìm kiếm sản phẩm và cơ sở dữ liệu. Các tour đều được thiết kế bằng các trang HTML. Khi khách hàng đặt tour cũng không phải là đặt hàng trực tuyến mà tất cả các đơn hàng sẽ được gửi địa chỉ email và người bán liên lạc lại theo cách truyền thống như điện thoại, fax … Trong ngành khách sạn, hầu hết các khách sạn lớn từ 2 sao trở lên đều đã có riêng website cho mình. Cấu trúc của các website này không khác so với cấu trúc các website về khách sạn trên thế giới. Chỉ có một khác biệt duy nhất và cũng là khác biệt lớn nhất là : các website khách sạn tại Việt Nam không thể đặt phòng trực tiếp qua mạng và thanh toán trực tuyến. Các website khách sạn tại Việt Nam chỉ dừng lại ở mức giới thiệu chứ chưa phải là các website TMĐT thật sự.

Trong lĩnh vực kinh doanh vé máy bay, việc triển khai TMĐT cũng chỉ ở mức hạn chế. Cả nước chỉ có hai hãng hàng không là Vietnam Airlines và Pacific Airlines. Hai hãng này đều có website riêng, nhưng chỉ dừng lại ở mức giới thiệu thông tin. Trong việc đặt vé và giữ chỗ, hai hãng này đều sử dụng các phần mềm riêng. Những phần mềm này lại chỉ được cài đặt cho các đại lý, và chỉ có đại lý mới có thể vào được hệ thống này để tiến hành kiểm tra chỗ còn trống và tiến hành đặt vé. Các hệ thống này không cho phép người dùng truy cập. Nếu muốn mua vé máy bay, người mua vẫn phải đến các đại lý để đặt vé và thanh toán, trong trường hợp muốn hủy vé hay hoãn chuyến bay người mua cũng phải đến các đại lý để thực hiện. Trong quá trình xây dựng mô hình thực nghiệm này, ban chủ nhiệm đề tài cũng đã liên hệ với hàng không Việt Nam để đề xuất kết nối với hệ thống đặt vé và giữ chỗ của Vietnam Airlines nhưng đều bị từ chối. Do vậy khả năng xây dựng mô hình bán vé máy bay qua mạng là chưa thực hiện được tại Việt Nam.

Như vậy là hầu như các hãng du lịch, khách sạn, hàng không đều đã có ý thức về TMĐT nhưng chỉ xây dựng website với tính chất giới thiệu chứ chưa thể xúc tiến bán các sản phẩm của mình trực tiếp qua mạng. Nếu khách hàng đặt mua một dịch vụ nào đó trên mạng thì việc cuối cùng họ phải làm vẫn là đến trực tiếp tại các công ty hay khách sạn để xác nhận và thanh toán.

5.3.2.2 Xây dựng hệ thống cho mua bán dịch vụ du lịch

Qua các kết quả khảo sát, nhóm nghiên cứu quyết định lựa chọn phương án xây dựng website theo mô hình tổng hợp. Như vậy, website sẽ bao gồm hai giao diện chính: