Thương mại điện tử với các doanh nghiệp vừa và nhỏ Khái niệm thương mại điện tử dù đã trở nên khá phổ biến trên các phương tiện truyền thông nhưng vẫn còn quá xa vời đối với các doanh nghiệp. Vậy thực chất của thương mại điện tử là gì, có lợi gì cho doanh nghiệp không, có an toàn không và cuối cùng doanh nghiệp cần phải làm những gì để áp dụng thương mại điện tử cho có hiệu quả....

Các khái niệm cơ bản.

Khái niệm thương mại điện tử.

Nếu một trong những công đoạn của giao dịch thương mại như tìm kiếm đối tác, thoả thuận hợp đồng, trao đổi hàng hóa và dịch vụ, thanh toán, được thực hiện bằng công cụ điện tử thì giao dịch thương mại đó có thể được coi là thương mại điện tử. Bạn gửi fax cho các khách hàng tiềm năng để chào hàng, bạn thoả thuận chi tiết hợp đồng qua e-mail, chuyển tiền qua hệ thống ngân hàng, tất cả những việc đó đều thuộc phạm trù của thương mại điện tử với ý nghĩa tổng quát của nó.

Internet và thương mại điện tử.

Nhưng chỉ sau khi Internet ra đời và được phổ biến rộng rãi thì thương mại điện tử mới thực sự có bước nhảy vọt. Khái niệm thương mại điện tử hiện nay hàm ý thương mại Internet nhiều hơn. Theo thống kê của IDC và OECD, với Internet, thương mại điện tử đã đạt mức tăng trưởng từ 50 tỷ USD vào năm 1998, lên đến 111 tỷ năm 1999 và dự tính sẽ đạt mức 1000 tỷ USD vào những năm 2003-2005. Qua hệ thống Internet với hàng trăm triệu máy tính trên khắp các châu lục, các doanh nhân ngày này đã thực sự có một công cụ đặc biệt hữu hiệu để giao dịch. Ta hãy xem Internet có thể giúp họ những gì:

Tìm kiếm đối tác, sản phẩm, dịch vụ.

Ngày nay, chúng ta có thể tìm đối tác một cách dễ dàng hơn thông qua các công cụ tìm kiếm trên Internet, đặc biệt là đối tác tại các nước phát triển, nơi có tỷ lệ phổ cập Internet rất cao. Bạn chỉ cần vào một trong những công cụ tìm kiếm như www.google.com, www.yahoo.com , gõ vào vài từ khoá liên quan đến vấn đề cần tìm, chỉ vài giây sau bạn đã có một danh sách khá dài. Sau vài giờ phân loại, sàng lọc thông tin, bạn đã có thể có trong tay một danh sách các đối tác tiềm năng. Để xem thông tin chi tiết về một đối tác cũng như sản phẩm, dịch vụ mà họ cung cấp, bạn có thể vào trực tiếp các website của họ. So với cách làm truyền thống là qua các danh bạ điện thoại, các catalog, phương pháp mới này có rất nhiều ưu điểm: nhanh hơn, chính xác hơn, tiết kiệm hơn. Nói một cách khác, hiệu quả hơn nhiều. Nếu bạn muốn tìm kiếm một loại sản phẩm, dịch vụ nào đó cho doanh nghiệp mình, cũng qua Internet, trong nháy mắt bạn đã có danh sách các nhà sản xuất. Bảng so sánh tham số của các sản phẩm cùng loại cũng có thể tìm được khá dễ dàng trên Internet.

"Vạn sự khởi đầu nan", nhưng với Internet , công đoạn đầu tiên trong giao dịch thương mại của bạn là tìm kiếm đối tác, cả mua và bán, sẽ bớt nan giải đi rất nhiều với một thị trường không biên giới. Chúng ta hãy đi tiếp vào công đoạn sau.

Thoả thuận hợp đồng

Một trong những điểm quan trọng nhất trong công đoạn thoả thuận hợp đồng là xác định giá. Với Internet, việc xác định giá cho một sản phẩm và dịch vụ cụ thể nào đó khá dễ dàng và nhanh chóng. Bạn có thể gửi thư hỏi giá, thư báo giá đến các đối tác, bạn cũng có thể đưa giá sản phẩm, dịch vụ của mình trên website để tất cả những ai quan tâm có thể xem được. Bạn cũng có thể trao đổi, đàm phán trực tiếp với đối tác ở nước ngoài, cũng như trong nước qua Internet mà không tốn tiền điện thoại đường dài. Internet có các công cụ hữu hiệu để làm những việc này, đó là website, e-mail, các công cụ để hội đàm như ICQ, MS Messenger, AIM vv.

Thanh toán

Thanh toán là một trong những vấn đề gây nhiều bàn cãi và khó hiểu nhất trong thương mại điện tử. Nếu không kể đến những hợp đồng lớn giữa các công ty, vẫn được thực hiện theo các phương thức truyền thống như trong giao dịch ngoại thương thông qua tín dụng thư hoặc điện chuyển tiền, trong các giao dịch nhỏ, việc thanh toán có thể được thực hiện qua thẻ tín dụng như Master Card, Visa Card, American Express. Khách hàng chỉ cần nhập một số thông tin về thẻ tín dụng của mình, toàn bộ các công việc còn lại sẽ được các ngân hàng thực hiện. Rất tiện lợi, nhưng . cái "nhưng" đó chúng tôi sẽ trình bày trong phần "có an toàn không" dưới đây.

Vận chuyển hàng hoá, dịch vụ

Tất nhiên bạn không thể truyền bộ quần áo hay món đồ thủ công mỹ nghệ qua mạng nhưng thông tin thì thoải mái. Chúng ta không quên rằng thông tin cũng là hàng hoá. Vậy thì các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến thông tin như dịch thuật, tư vấn, đào tạo, các dịch vụ báo chí, truyền thông đều có thể được vận chuyển một cách dễ dàng qua Internet. Rất nhanh và rất tiết kiệm. Đối với các hàng hoá phải chuyển theo các kênh truyền thống như đường biển, đường hàng không, vv. Internet vẫn là một trợ thủ đắc lực khi giúp chúng ta theo dõi được tình trạng cũng như vị trí của hàng hoá trên đường vận chuyển. Các công ty vận tải biển, các công ty phát chuyển nhanh thường cung cấp các dịch vụ này cho khách hàng của mình như một công cụ marketing hiệu quả.

Ưu điểm hay nhược điểm

Và bạn nên nhớ, tất cả các ưu điểm đã nêu sẽ trở thành nhược điểm đối với bạn khi đối thủ cạnh tranh khai thác được nó, còn bạn thì khoanh tay đứng nhìn.

B2B và B2C - bán buôn và bán lẻ.

Đây cũng là hai khái niệm rất mốt trên các phương tiện thông tin đại chúng khi nói về thương mại điện tử. B2B là Business-to-Business, ta có thể hiểu theo nghĩa là bán buôn. Các website phục vụ bán buôn qua mạng chiếm tỷ lệ 61% ở châu Au và 43% ở Mỹ. Hình thức giao dịch này phục vụ chủ yếu giai đoạn tìm kiếm và giới thiệu sản phẩm và dịch vụ giữa các công ty với nhau, việc thanh toán cũng như vận chuyển hàng hoá, dịch vụ thường không khác nhiều so với giao dịch truyền thống. Với B2C (Business to Consumer - bán lẻ) thì khác hẳn, bạn sẽ phải lo đến việc thanh toán trực tuyến hoặc vận chuyển hàng hoá một cách nhanh chóng và an toàn nhất. Giới thiệu hàng hoá cho khách hàng cũng không đơn giản chút nào, đặc biệt là đối với các loại hàng hoá "khó tính" như quần áo, đồ trang sức. Mô hình B2C đã phát triển rất mạnh và cũng đã kịp đi xuống rất nhanh trong những năm vừa qua. Điều đó nói lên sự đánh giá không chính xác về tiềm năng của loại hình kinh doanh này cũng như rất nhiều vấn đề tồn đọng khác đã làm cản trở con đường phát triển của việc bán lẻ qua mạng.

Có an toàn không?

An toàn là khái niệm tương đối. Rủi ro trong kinh doanh có ở khắp nơi. Cửa hiệu của bạn có thể bị cháy, và thời gian để hồi phục nó phải tính bằng tháng. Nếu một cửa hàng buôn bán trên mạng có bị tấn công , bạn cũng chỉ cần đến vài giờ để phục hồi dữ liệu đã được lưu trữ. Nếu là khách hàng, bạn có thể lo bị mất số thẻ tín dụng khi điền các tham số để mua trực tuyến, điều đó có thể, nhưng các công cụ bảo mật hiện đại hầu như đã loại trừ được vấn đề này. Cùng lắm ngân hàng của bạn sẽ thu hồi lại số tiền đã bị đánh cắp khi bạn viết đơn khiếu nại. Ngược lại nhà cung cấp có thể mua bảo hiểm để phòng ngừa. Nói chung, nếu thương mại điện tử không an toàn thì đã không có những doanh số khổng lồ hàng tỷ USD một năm. Nhưng điều đó không có nghĩa là bạn có thể lơi là. "Phòng bệnh hơn chữa bệnh", hãy làm tất cả để thương mại điện tử trở nên an toàn chứ đừng đợi lấy bảo hiểm hoặc khiếu nại.

Có lẽ điểm đầu tiên cần có để đảm bảo an toàn cho các nhà cung cấp sản phẩm và dịch vụ trực tuyến là một đạo luật về chữ ký điện tử. Với một điều luật rõ ràng và các công cụ đảm bảo an toàn thông tin hiện đại, một giao dịch trên Internet cũng có tính pháp lý nhưng một hợp đồng bình thường. Bạn giao hàng đúng qui cách, phẩm chất và có thể yên tâm thu tiền của khách hàng. Trong trường hợp một đạo luật như vậy chưa có thì sao, chúng tôi sẽ nêu ra cách giải quyết vấn đề này ở bài sau.

Khi nào thì bắt đầu.