Thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam nghe quen mà lạ. Quen vì nhiều năm nay, cụm từ này thường xuyên được đề cập trên các phương tiện thông tin đại chúng, trong nhiều cuộc họp... Điều tra của tổ chức Quỹ Châu Á (Asia Foundation) và Sở Khoa Học Công Nghệ TP.HCM khẳng định khái niệm TMĐT được 80% doanh nghiệp (DN) Việt Nam biết đến. Tuy nhiên, khái niệm này vẫn bị coi là “lạ” vì trong ngần ấy thời gian, nhiều DN thực hiện TMĐT chỉ bằng cách xây dựng website như một brochure, quên tận dụng ưu thế kinh doanh từ nó.
Với một cách nghĩ khác, một cách làm khác, hai website chúng tôi giới thiệu dưới đây có những cách tiếp cận khá tốt với TMĐT.
Ra đời cách đây một năm (ngày 18/12/2002), website www.golmart.com.vn là một siêu thị điện tử đa chủng loại với hơn 6.000 mặt hàng, từ những món nhỏ (giấy, bút...) đến các mặt hàng cao cấp (máy hút bụi, tủ lạnh...). Nhờ cách thức hoạt động luôn đổi mới, lại giao hàng tận nhà, lượng khách hàng đến Golmart đã đạt con số trên 2.000 với hơn 61.000 lượt truy cập. Những hoạt động như tăng chủng loại hàng, tổ chức khuyến mãi thường xuyên (thống kê của Golmart cho thấy đến 70% khách hàng thích có quà tặng khi mua hàng), mở các cuộc thi dự đoán trúng thưởng, đa dạng hình thức thanh toán đang ngày càng “kéo” khách đến website này. Có 5 cách thanh toán khi mua hàng của Golmart: bằng tiền mặt, chuyển khoản, thẻ tín dụng, thông qua Western Union và bằng điện thoại di động với tin nhắn M-Banking (dịch vụ của Ngân Hàng ACB). Tuy nhiên cách thanh toán tiền mặt vẫn được đa số khách hàng trong nước (70%) lựa chọn. Tốc độ truy cập từ lâu đã không còn là vấn đề với Golmart nhờ đường leased line 320 Kbps, 70% khách hàng đánh giá tốc độ truy cập nhanh, chỉ 10% cho là chậm.
Có 60% khách hàng cho rằng tìm mua hàng trên siêu thị điện tử dễ dàng, 10% kêu là khó khăn. Theo ban lãnh đạo Golmart, năm đầu hoạt động siêu thị tăng trưởng gần 30%, con số không lớn nhưng đủ để khuyến khích toàn công ty tiếp tục theo hướng đã chọn. Khó khăn với Golmart xuất phát từ phía các nhà cung cấp, họ ngại cấp hàng chỉ vì không biết bán hàng qua mạng có hiệu quả không? Ngoài ra, nhiều khách hàng đã quen với việc “sờ tận tay” sản phẩm trước khi mua cũng gây khó khăn cho việc bán hàng.
Đón Seagames 22, Golmart đã nhanh nhạy thiết kế chương trình dự đoán trúng thưởng kết quả bóng đá, người tham dự chỉ việc trả lời câu hỏi “Đội nào vô địch” và dự đoán số lượt truy cập web vào phút 85 của trận chung kết. Kết quả 10 người thắng giải sẽ được công bố ngay trên website khi trận đấu kết thúc. Bạn có hoà nhịp chung với không khí sôi động của Seagames 22 qua website này không?
Đám cưới có quay phim, chụp ảnh đã là chuyện xưa như trái đất! Đám cưới thời công nghệ phải là hình ảnh buổi tiệc được truyền trực tiếp lên màn hình lớn cho thực khách xem trong khi ăn. Ấn tượng hơn, ảnh đám cưới của cô dâu chú rể cùng những cảnh cụng ly vui vẻ sẽ được upload (truyền lên) mạng để bạn bè trong và ngoài nước đều được xem. Đó là dịch vụ mới nhất trong thời TMĐT mà nhà hàng Sinh Đôi TP.HCM vừa thực hiện cho mùa cưới 2003 (tên nhà hàng như vậy vì chủ là hai anh em sinh đôi). Chỉ 4 tiếng sau mỗi lễ cưới, hình ảnh sẽ được đưa lên mạng. Người truy cập chỉ cần gõ tên cô dâu chú rể vào ô tìm kiếm trên trang album cưới của website, click phím “tìm kiếm”, hình ảnh sẽ xuất hiện.
Album cưới trên website www. sinhdoi.com là dịch vụ mới nhất trong lĩnh vực phục vụ đám cưới. Song, xét trên bình diện hoạt động TMĐT, website này vẫn thiếu những dịch vụ như đặt tiệc cưới qua mạng, giới thiệu thực đơn... Phần giới thiệu nhà hàng cũng rất sơ lược. Nếu cải thiện được những yếu tố này, www.sinhdoi.com sẽ thực sự là một website gần với TMĐT.
Những yếu tố cần thiết cấu thành nên TMĐT như thanh toán qua mạng, tính pháp lý của chữ ký điện tử... chưa hình thành, cũng như hoạt động tiếp cận TMĐT trong nước vẫn chưa rầm rộ. Song những bước đi trên đây cho chúng ta tia hy vọng về bước chuyển kịp thời sang TMĐT của DN Việt Nam.