Với vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thông tin cho các giao dịch điện tử, chữ ký số (digital signature) là phương tiện hữu hiệu để các doanh nghiệp tăng tính cạnh tranh trong thương mại điện tử nhất là trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới như hiện nay.

Chữ ký số là một trong những hình thức chữ ký điện tử (1) phổ dụng nhất. Chữ ký số bao gồm một cặp mã khoá, gồm khoá bí mật và khoá công khai. Trong đó, khoá bí mật được người gửi sử dụng để ký (hay mã hoá) một dữ liệu điện tử, còn khoá công khai được người nhận sử dụng để mở dữ liệu điện tử đó và xác thực danh tính người gửi.

Hiện nay, có nhiều ứng dụng chữ ký số phù hợp cho các DN, điển hình là việc mã hóa bảo vệ các thông tin số của DN, dùng chữ ký số xác thực các e-mail trao đổi thông tin, kiểm soát truy cập vào các sàn giao dịch thương mại điện tử và các thông tin đặt hàng, ngân hàng điện tử, mua sắm công... Chữ ký số không chỉ được thực hiện cho các giao dịch điện tử trên Internet mà còn qua hệ thống mạng viễn thông di động.

Ở Việt Nam đã có 05 đơn vị gồm: VNPT, Viettel, Bkis, Nacencomm và FPT được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp giấy phép là nhà cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng.

Lợi ích của chữ ký số

Trong nền kinh tế hiện đại, xu hướng ứng dụng công nghệ thông tin được gắn liền với việc phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp và được coi là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp giữ vững, mở rộng thị trường, tăng tính cạnh tranh, và thực hiện các thỏa thuận thương mại với các nước trong khu vực cũng như trên thế giới. Quá trình giao dịch của các doanh nghiệp đòi hỏi một lượng thông tin trao đổi rất lớn qua mạng, song song với yêu cầu độ an toàn và tính xác thực cao. Chỉ có chữ ký số mới đảm bảo được sự an toàn này; và nó cũng được coi là phương tiện hữu hiệu để các doanh nghiệp tăng cường sức cạnh tranh thông qua thương mại điện tử.

Việc ứng dụng chữ ký số sẽ đem lại cho doanh nghiệp, tổ chức rất nhiều lợi ích như: tiết kiệm chi phí giấy tờ, thời gian luân chuyển trong hoạt động quản lý công văn, giấy tờ, thư điện tử.

Bên cạnh đó, chữ ký số giải quyết vấn đề toàn vẹn dữ liệu và là bằng chứng chống chối bỏ trách nhiệm trên nội dung đã ký, giúp cho các doanh nghiệp yên tâm với các giao dịch điện tử của mình trong môi trường Internet”.

Ứng dụng chữ ký số trong các doanh nghiệp tại Việt Nam

Hiện nay, một số đơn vị doanh nghiệp và ngân hàng tại Việt Nam đã bắt đầu chú ý tới các hình thức thanh toán điện tử qua Internet, và sử dụng chữ ký số như một biện pháp tiện lợi, an toàn, giảm chi phí và thủ tục giao dịch.

Chẳng hạn như, Công ty Cổ phần chứng khoán Việt Nam - VNDirect đã ứng dụng dịch vụ chữ ký số do VNPT/VDC cung cấp đã ứng dụng chữ ký số trong việc nộp các tờ khai thuế giá trị gia tăng hàng tháng, tờ khai quyết toán thuế thu nhập hàng quý, các tờ khai thuế môn bài, thuế thu nhập cá nhân cho nhà đầu tư chứng khoán cũng như thuế thu nhập cho cán bộ công nhân viên... từ cuối năm 2009 cho đến nay.

Theo bà Nguyễn Thị Hà Minh, kế toán trưởng công ty VNDirect, việc ứng dụng dịch vụ chữ ký số phát huy được nhiều tác dụng. Đối với doanh nghiệp, không cần phải trực tiếp đem chứng từ sổ sách tới Cục Thuế để nộp vào ngày quy định hàng tháng nữa mà thao tác hoàn toàn qua mạng Internet. Quy trình thủ tục được thực hiện nhanh chóng, đơn giản hơn rất nhiều, giảm thiểu được rất nhiều về thời gian đi lại.

Không chỉ các doanh nghiệp Việt Nam mới quan tâm và hào hứng với việc ứng dụng chữ ký số, ngay cả các doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam cũng chờ đợi được triển khai. Công ty TNHH B.Braun Việt Nam là một ví dụ, nằm trong nhóm các doanh nghiệp đầu tiên ứng dụng khai báo thuế qua mạng.

B.Braun Việt Nam là một công ty hoạt động trong lĩnh vực sản xuất phân phối các sản phẩm dược phẩm, thiết bị y tế, dụng cụ y tế. Như các công ty khác, hàng tháng, B.Braun Việt Nam có rất nhiều mẫu biểu phải nộp cho cơ quan thuế như tờ khai giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp hàng quý và các tờ khai quyết toán năm…

Đại diện B.Braun Việt Nam cho hay, ngay khi được Cục Thuế Hà Nội giới thiệu tham gia sử dụng thử nghiệm dịch vụ chữ ký số của VNPT/VDC, doanh nghiệp đồng ý ngay. Vốn là doanh nghiệp thường xuyên phải tiếp xúc, thực hiện các giao dịch online với ngân hàng nên với B.Braun Việt Nam, ứng dụng chữ ký số khá thuận lợi và không gặp phải trục trặc gì nhiều. Đây thực sự là một dịch vụ mà họ chờ đợi đã từ lâu.

Tuy nhu cầu về chữ ký số đang tăng lên, nhưng theo thống kê của Bộ Công Thương, tính đến tháng 9 năm 2010 mới có khoảng 2.500 doanh nghiệp, chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, ứng dụng chữ ký số và chứng thư số khi sử dụng các dịch vụ công trực tuyến mà bộ cung cấp. Đây là con số rất nhỏ so với số lượng các doanh nghiệp trên cả nước.