Bộ Công Thương hôm 2-7 ra quyết định điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với thép không gỉ cán nguội nhập khẩu từ Trung Quốc, Malaysia, Indonesia, và lãnh thổ Đài Loan. Trước đó, vào tháng 5-2013, sau khi Công ty TNHH Posco VST và Công ty cổ phần Inox Hòa Bình đưa đơn kiện chống bán phá giá sản phẩm nhập khẩu này, một số công ty nhập khẩu đã lên tiếng bác bỏ yêu cầu của hai công ty trên.

Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online đã đem một số thắc mắc của doanh nghiệp nhập khẩu thép xoay quanh việc khởi kiện của POSCO VST để hỏi công ty này.

TBKTSG Online: Tại sao POSCO VST muốn Việt Nam áp dụng mức thuế chống bán phá giá đến 20-40% lên thép không gỉ cán nguội nhập khẩu?

- Ông Kang Koo Yang, Giám đốc bộ phận kinh doanh nội địa của POSCO VST: Dựa trên những thông tin có được để chuẩn bị cho việc nộp đơn kiện, chúng tôi nhận thấy các công ty thép nước ngoài đang xuất khẩu sản phẩm này vào Việt Nam với mức giá thấp hơn giá sản phẩm trong nước đến 20- 40%.

Đặc biệt, các công ty này đang xuất khẩu thứ phẩm và không đạt tiêu chuẩn với mức giá chỉ bằng một nửa giá của hàng chính phẩm. Thêm vào đó, chúng tôi cũng rất ngạc nhiên khi biết được gần 40% trong tổng số thép không gỉ cán nguội nhập khẩu từ các nước trên vào Việt Nam là thứ phẩm và không đạt tiêu chuẩn chất lượng.

Các công ty sản xuất thành phẩm (các vật dụng bằng thép không gỉ - pv) của Việt Nam đang sử dụng các thép thứ phẩm giá rẻ để giảm thiểu chi phí thay vì sản xuất sản phẩm có chất lượng cao hơn.

Thép thứ phẩm nhập khẩu này là rào cản cho sự phát triển của ngành sản xuất thành phẩm từ thép của Việt Nam cũng như ngành thép không gỉ trong nước. Do đó, chúng tôi tin rằng việc áp dụng mức thuế chống bán phá giá ít nhất 30% là cần thiết để ngăn chặn hàng thứ phẩm nhập khẩu từ các nước này.

Giá thép nhập khẩu hiện rẻ hơn giá sản phẩm của POSCO VST 20- 40%. Có phải chăng điều này cho thấy sức cạnh tranh của công ty không tốt?

- Vấn đề không phải là năng lực cạnh tranh của POSCO VST có tốt hay không. Vấn đề là hàng nhập khẩu giá rẻ chất lượng kém lẽ ra không phải là mặt hàng cạnh tranh trực tiếp của POSCO VST, vì chúng là hàng thứ phẩm với thành phần hoá học của thép quá ít so với tiêu chuẩn của thế giới. Tuy nhiên, thị trường Việt Nam lại ưa chuộng thép không gỉ có chất lượng thấp vì giá rẻ. Trong khi đó, POSCO VST lại đang chịu lỗ khi sản xuất hàng có chất lượng tốt.

Một số công ty nhập khẩu của Việt Nam cho rằng giá thép không gỉ cán nguội mà POSCO VST đang chào bán tại thị trường Việt Nam cao hơn giá thế giới (khoảng 200 đô la Mỹ/tấn), thậm chí còn cao hơn giá mà POSCO VST đang chào bán tại các thị trường khác.

- Trước hết, POSCO VST không thể đưa ra mức giá cao khác thường như vậy, vì không ai có thể chấp nhận chi trả với mức giá quá chênh lệch như vậy cho cùng một loại sản phẩm.

Có thể việc này là đúng nếu các nhà nhập khẩu đem so sánh giá của thép thứ phẩm với thép chính phẩm của POSCO. Công ty chúng tôi tin rằng thép thứ phẩm nhập khẩu là vấn đề lớn nhất của ngành thép không gỉ của Việt Nam.

Ngành sản xuất thành phẩm từ thép không gỉ không thể sản xuất ra những sản phẩm có sức cạnh tranh toàn cầu nếu họ cứ tìm đến thép không gỉ thứ phẩm, thay vì sản xuất các sản phẩm có chất lượng cao với sự phát triển kỹ thuật. Ngoài ra, ngành thép không gỉ nội địa cũng không thể phát triển trong điều kiện thị trường hiện nay, tức phải cạnh tranh với hàng thứ phẩm giá rẻ.

Liệu có hợp lý không khi POSCO VST đề xuất áp thuế 20- 40% lên tất cả loại thép không gỉ cán nguội, trong khi công ty chỉ cung cấp một số loại thép không gỉ cán nguội nhất định?

- Trước hết, có vẻ như đang có hiểu lầm là POSCO VST không thể sản xuất một số loại thép không gỉ. Điều này không đúng. POSCO VST đã bắt đầu sản xuất thép không gỉ auxtenit chứa 1% nickel (SUS200) sau khi cho vận hành nhà máy mới để bán sản phẩm ra thị trường.

Ngoài ra, nhà máy cũng có thể sản xuất tất cả các loại thép không gỉ nếu thị trường có nhu cầu với mức giá hợp lý. Cũng phải lưu ý rằng, ngành sản xuất thép nội địa không sản xuất thép không gỉ có độ dày 3,6mm hoặc cao hơn vì thép dày không thể sản xuất tại Việt Nam.

(Thép không gỉ cán nguội có độ dày lớn hơn 3,5mm không thuộc đối tượng Việt Nam tiến hành điều tra - pv).

Có ý kiến cho rằng nhà máy sản xuất của POSCO VST chỉ mới hoàn thành vào tháng 3-2012 và vẫn trong giai đoạn chạy thử nghiệm vào cuối năm 2012, vậy làm sao công ty có thể bị ảnh hưởng xấu từ hàng nhập khẩu được?

- Từ tháng 3-2012, POSCO VST đã bắt đầu sản xuất để bán ra thị trường. Từ thời điểm này, chúng tôi có thể hoạt động hết năng lực sản xuất mới, nhờ sự hỗ trợ kỹ thuật từ Hàn Quốc. Tuy nhiên, POSCO VST đã không thể tận dụng được hết nhà máy mới này và nhận ra lỗ vì hàng nhập khẩu đang được bán phá giá. Hơn nữa, không có nhà máy thép nào tại Việt Nam có thể cạnh tranh nổi với mức giá dưới giá thành vì mức giá nhập khẩu này không thể đủ để họ trang trải hết chi phí sản xuất.

POSCO VST không kiện thép không gỉ nhập khẩu từ Thái Lan có phải vì POSCO có nhà máy thép tại nước này?

- Có lẽ có nhiều người cũng đặt câu hỏi này, thậm chí một số khách hàng của chúng tôi cũng đặt câu hỏi này. Tuy nhiên, vụ kiện không dựa vào cảm tính, mà là các chứng cứ. Việt Nam đang nhập khẩu thép không gỉ từ Thái Lan với số lượng rất thấp, và sản phẩm cũng không bán phá giá.

Hiện công ty có đang hoạt động hết công suất 235.000 tấn/năm để cung cấp ra thị trường Việt Nam? Hiện thị phần thép không gỉ cán nguội của POSCO VST tại Việt Nam là bao nhiêu?

- Dung lượng thị trường thép không gỉ cán nguội tại Việt Nam đạt gần 180.000 tấn vào năm 2012 và sẽ có mức tăng hàng năm khoảng 5-10%. Điều này có nghĩa là chỉ mình POSCO VST có thể đáp ứng toàn bộ nhu cầu thị trường nội địa. Tuy nhiên, hiện thị phần của POSCO VST chỉ khoảng chừng 40% do chịu cạnh tranh từ hàng nhập giá rẻ.

Các doanh nghiệp nhập khẩu lo sợ rằng nếu Việt Nam áp thuế 20- 40%, họ bắt buộc phải mua sản phẩm của POSCO VST – vốn đang chiếm 70% tổng sản lượng thép không gỉ cán nguội tại Việt Nam, theo đó, giá thành của các sản phẩm được làm từ thép không gỉ cán nguội sẽ tăng lên (chẳng hạn như các sản phẩm gia dụng). Công ty nói gì về điều này?

- Inox Hoà Bình cũng sẽ bắt đầu sản xuất thương mại để bán sản phẩm ra thị trường. Và POSCO VST cũng sẽ cạnh tranh với các nhà sản xuất khác trong nước. Do đó, sẽ không có chuyện POSCO VST sẽ tăng giá bán đáng kể ngay cả khi Việt Nam áp dụng thuế chống bán phá giá với thép không gỉ cán nguội nhập khẩu.