Nga là một thị trường lớn và giàu tiềm năng, tuy nhiên tỷ trọng xuất khẩu các loại hàng hóa, đặc biệt là hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam lại chỉ giữ một con số khá khiêm tốn mỗi năm 1,5%.

Tại buổi tọa đàm liên quan đến mục tiêu thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản sang thị trường Nga do Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương tổ chức chiều ngày 12/9/2014, các ý kiến đến từ hiệp hội, ngành hàng đều tập trung vào vấn đề, tới đây, Liên bang Nga cần tạo nhiều điều kiện thuận lợi hơn để hàng hóa nông lâm thủy sản của Việt Nam có thể dễ dàng thâm nhập vào thị trường này một cách ổn định và bền vững.

Đánh giá về những khó khăn của thị trường Nga, với số dân trên 143 triệu người, trong đó tầng lớp trung lưu đang ngày càng phát triển, Liên bang Nga là một trong những thị trường đầy tiềm năng cho hàng nông sản thủy sản. Tuy nhiên, thị phần xuất khẩu nhóm hàng này của Việt Nam tại Nga trong thời gian qua vẫn chưa đáng kể so với nhu cầu nhập khẩu của thị trường này. Đồng thời, tỷ trọng xuất khẩu cũng phản ánh sự "khiêm tốn” của nhóm hàng này khi sang thị trường Nga – một thị trường rộng lớn và giàu tiềm năng.

Cụ thể, cơ cấu xuất khẩu nhóm hàng nông sản thủy sản sang thị trường Nga đã giảm trông thấy, nếu như trước năm 2009, cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Nga, nhóm hàng nông sản, thủy sản chiếm tỷ trọng khoảng trên 50-60%, thì từ năm 2012 đến nay, mặc dù kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Nga liên tục tăng nhưng tỷ trọng xuất khẩu của nhóm hàng này chỉ còn 10%.

Xuất khẩu hàng nông sản sang thị trường Nga trong các năm qua

Nguyên nhân của sự sụt giảm này, do sản phẩm nông sản, thủy sản của Việt Nam đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt về giá cả, mẫu mã, bao bì, chất lượng, vận chuyển… với các quốc gia khác có nguồn cung sản phẩm tương tự tại thị trường Liên bang Nga. Bên cạnh đó, các rào cản phi thuế quan như quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, quy định về kiểm dịch chất lượng… mà thị trường này đang áp dụng đối với hàng nông sản, thủy sản Việt Nam tương đối chặt chẽ, dẫn đến sức cạnh tranh của sản phẩm bị giảm so với các quốc gia khác.

Một lý do nữa, đó là vấn đề về thuế, mặc dù thuế đã giảm so với thời gian trước khi Liên bang Nga gia nhập WTO nhưng mức thuế nhập khẩu hiện nay phía Nga đang áp dụng với một số sản phẩm nông sản thế mạnh của Việt Nam vẫn khá cao như chè ở mức 40%, tương tự, sản phẩm gạo cũng bị áp thuế không hề thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Trước hàng loạt những khó khăn nói trên khi xuất khẩu nông sản, thủy sản sang thị trường Nga, để đẩy mạnh xuất khẩu nhóm hàng này vào thị trường Liên bang Nga, Chính phủ Nga cần sớm chấp thuận danh sách các doanh nghiệp đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường này do cơ quan quản lý Việt Nam cung cấp và sớm tiến tới công nhận hệ thống kiểm tra, kiểm soát và quản lý chất lượng của Việt Nam như thông lệ quốc tế. Đồng thời Cục Xuất nhập khẩu cũng đề xuất, Chính phủ Nga tạo mọi thuận lợi để hàng hóa nông lâm thủy sản của Việt Nam dễ dàng thâm nhập vào thị trường này hơn.

Về phía Việt Nam, các Bộ, ngành liên quan cần chủ động và tích cực trong công tác tìm kiếm thị trường và cung cấp thông tin, tình hình thị trường Nga cho các doanh nghiệp và Hiệp hội, giúp các doanh nghiệp, Hiệp hội hiểu rõ thị hiếu người tiêu dùng Nga để biết nên xuất khẩu vào thị trường này những sản phẩm phù hợp.