Trong thời gian qua, Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD) liên tiếp nhận được cảnh báo của Cơ quan thẩm quyền EU và Nhật Bản về việc phát hiện dư lượng Oxytetracycline vượt mức giới hạn cho phép trong các lô hàng tôm nuôi của Việt Nam xuất khẩu sang 02 thị trường này.

Trong 4 tháng đầu năm 2014, EU và Nhật Bản đã cảnh báo 11 lô hàng tôm nuôi nhập khẩu từ Việt Nam do bị phát hiện dư lượng Oxytetracycline vượt mức giới hạn cho phép.

Với thị trường Nhật Bản, từ ngày 14/3/2014, thời điểm Nhật Bản áp dụng chế độ kiểm tra Oxytetracycline đối với 100% lô hàng tôm nuôi của Việt Nam do phát hiện dư lượng chất này trong 02 lô hàng tôm nuôi, đến nay, đã có thêm 04 lô hàng tôm nuôi của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này bị cảnh báo chỉ tiêu Oxytetracycline, nâng tổng số lô hàng tôm nuôi và sản phẩm từ tôm nuôi bị cảnh báo ở thị trường Nhật Bản lên 06 lô hàng. (Mức giới hạn tối đa cho phép đối với Oxytetracycline được Nhật Bản áp dụng là 0,2ppm).

Trong khi đó, từ đầu năm 2014 đến nay EU đã cảnh báo 05 lô hàng tôm nhập khẩu từ Việt Nam, gấp 2,5 lần tổng số lô hàng thủy sản nuôi xuất khẩu của Việt Nam bị cảnh báo ở thị trường này trong cả năm 2013 (2 lô). (Mức giới hạn tối đa cho phép đối với Oxytetracycline được EU áp dụng tương đương với Việt Nam là 0,1ppm).

Mặc dù Oxytetracycline là kháng sinh được phép sử dụng trong nuôi trồng thuỷ sản, nhưng việc tôm nuôi của Việt Nam bị cảnh báo Oxytetracycline ở cả hai thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam (Nhật Bản và EU) cho thấy có tình trạng lạm dụng Oxytetracycline trong quá trình nuôi và không tuân thủ việc ngừng sử dụng thuốc trước khi thu hoạch theo quy định.

Để kiểm soát chặt chẽ dư lượng Oxytetracycline đối với lô hàng tôm nuôi của Việt Nam xuất khẩu, tránh khả năng cơ quan thẩm quyền của các thị trường nhập khẩu áp dụng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt hơn, ảnh hưởng đến ngành sản xuất chế biến xuất khẩu tôm của Việt Nam, NAFIQAD đã có nhiều văn bản gửi các đơn vị đề nghị triển khai các biện pháp kiểm soát, cụ thể như sau:

- Công văn số 478/QLCL-CL1 ngày 25/3/2014: Thông báo với các cơ sở chế biến tôm xuất khẩu và Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) về việc CQTQ Nhật Bản áp dụng chế độ kiểm tra 100% các lô hàng đối với chỉ tiêu Oxytetracycline, yêu cầu các cơ sở chế biến kiểm soát chặt chẽ dư lượng Oxytetracycline trong các lô hàng tôm xuất khẩu.

- Công văn số 577/QLCL-CL1 ngày 08/4/2014 gửi Tổng cục Thủy sản và Cục Thú y thông báo về tình trạng cảnh báo Oxytetracycline trong các lô hàng tôm tại thị trường Nhật Bản, đề nghị Tổng cục Thủy sản, Cục Thú y chỉ đạo các cơ quan quản lý nuôi trồng thuỷ sản và thú y thuỷ sản thuộc các Sở Nông nghiệp và PTNT phổ biến tình trạng cảnh báo Oxytetracycline trong các lô hàng tôm xuất khẩu, hướng dẫn cơ sở nuôi thuỷ sản sử dụng đúng cách các hoá chất, kháng sinh trong nuôi thuỷ sản và tuân thủ nghiêm ngặt thời gian ngừng sử dụng thuốc, đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm.

- Đối với các cơ sở có lô hàng bị cảnh báo: NAFIQAD có văn bản gửi từng cơ sở yêu cầu điều tra nguyên nhân lô hàng bị cảnh báo, thiết lập và thực hiện các hành động khắc phục phù hợp; tổ chức tự thẩm tra hiệu quả của các hành động khắc phục đã thực hiện và lập báo cáo giải trình và áp dụng chế độ kiểm tra tăng cường chỉ tiêu Oxytetracycline đối với từng lô hàng tôm nuôi xuất khẩu của các cơ sở này.

- NAFIQAD cũng gửi văn bản đề nghị VASEP thường xuyên cập nhật và phổ biến đến các cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm thuỷ sản xuất khẩu vào Nhật Bản về tình trạng lô hàng tôm nuôi bị cảnh báo về chỉ tiêu Oxytetracycline vượt mức giới hạn tối đa cho phép, đề nghị VASEP tiếp tục vận động các doanh nghiệp hội viên thực hiện nghiêm túc các hoạt động nhằm kiểm soát Oxytetracycline trong quá trình sản xuất tôm nuôi xuất khẩu theo các văn bản hướng dẫn của Cục.

- Ngày 16/4/2014, NAFIQAD đã có công thư số 635/QLCL-CL1 gửi Cục An toàn thực phẩm (thuộc Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản) trao đổi với cơ quan này về tình hình các lô hàng tôm nuôi của Việt Nam bị cảnh báo tại Nhật Bản, thông báo các biện pháp Việt Nam đã và đang thực hiện để kiểm soát dư lượng Oxytetracycline trong các lô hàng thủy sản nuôi xuất khẩu sang Nhật Bản.

NAFIQAD sẽ liên tục theo dõi tình hình cảnh báo các lô hàng xuất khẩu, nếu tình hình không được cải thiện, NAFIQAD sẽ báo cáo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất các biện pháp nghiêm ngặt hơn, kể cả tăng cường kiểm tra đối với lô hàng tôm nuôi xuất khẩu, trước mắt là vào thị trường Nhật Bản.

Hiện tình trạng người nuôi tôm có dấu hiệu sử dụng tràn lan chất trên và không theo hướng dẫn nên sau khi thu hoạch, nguy cơ tôm nhiễm Oxytetraxycline là rất lớn. Nếu tình trạng trên không cải thiện, EU sẽ xem xét áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt hơn với tôm Việt Nam, kể cả việc tạm đình chỉ nhập khẩu. Đề nghị Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) chỉ đạo, kiểm soát chặt vấn đề trên ở các vùng nuôi tôm, không làm ảnh hướng xấu tới xuất khẩu tôm sang EU cũng như Nhật Bản.