Rau quả từ vị trí là một mặt hàng xuất khẩu khiêm tốn lại đang nổi lên như là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực của nông nghiệp Việt Nam.
“Chen chân” vào các thị trường khó tính
Ngày 21/9 vừa qua, những trái xoài tươi đầu tiên của Việt Nam đã xuất hiện tại trường Australia, được bày bán ở một số cửa hàng, siêu thị tại thành phố Perth, bang Tây Australia. Đây là nỗ lực rất lớn của ngành hàng rau quả Việt Nam sau 7 năm đàm phán với phía Australia, xoài cũng loại trái cây thứ hai của Việt Nam được Australia cấp phép nhập khẩu, sau vải thiều.
Để lô xoài có thể lên đường sang thị trường "khó tính" này, từ nhiều tháng trước, Công ty Agricare đã phải kết hợp với nông dân ở Đồng Tháp canh tác theo quy trình VietGAP phù hợp với các tiêu chuẩn của Australia. Vì xoài hay bất cứ trái cây tươi nào xuất khẩu sang Australia phải đáp ứng các điều kiện hết sức nghiêm ngặt về vùng trồng, quy cách đóng gói, kiểm dịch thực vật và vệ sinh an toàn thực phẩm, chiếu xạ, quá trình vận chuyển...
Trước đó, trong tháng 8/2016, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đã đề xuất cho phép trái xoài tươi của Việt Nam được nhập khẩu vào thị trường Mỹ. Với động thái này, có thể khẳng định gần như chắc chắn sản phẩm trái xoài tươi sẽ là loại trái cây thứ sáu của Việt Nam được phép nhập khẩu vào tiêu thụ tại thị trường Mỹ từ cuối năm nay, sau thanh long, chôm chôm, vải, nhãn và vú sữa.
Ông Đào Trần Nhân, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Mỹ cho rằng: “Để có thể “chen chân” vào thị trường đầy tiềm năng song cũng rất khắt khe này, trái xoài tươi của Việt Nam phải vượt qua những tiêu chuẩn nghiêm ngặt của hệ thống kiểm soát của Mỹ, bao gồm các quy định về vườn trồng, xử lý chiếu xạ và kiểm tra hải quan tại cảng đến. Ngoài ra, trái xoài tươi từ Việt Nam phải có chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm của Cục Bảo vệ thực vật của Việt Nam”.
Những ví dụ trên cho thấy, bên cạnh những thị trường truyền thống, trong những năm gần đây, ngành rau quả Việt Nam đã tiếp cận được những thị trường “khó tính”, đòi hỏi chất lượng cao như: Mỹ, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Australia, New Zealand... Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, quả vải thiều, xoài của Việt Nam đã đến được thị trường Australia, Mỹ.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, việc khơi thông các thị trường khó tính như: Mỹ, Australia, EU… sẽ mang lại “lợi ích kép” cho nông nghiệp Việt Nam. Giúp người nông dân thay đổi thói quen, phương thức sản xuất, chuyển từ trồng những thứ mình có sang trồng những gì thị trường cần và ngành rau quả không bị phụ thuộc vào một thị trường như trước đây.
Lần đầu tiên sẽ vượt qua mặt hàng gạo
Thực tế, trong vòng 10 năm trở lại đây, xuất khẩu rau quả nói chung, đặc biệt là mặt hàng trái cây ghi nhận sự tăng trưởng “chóng mặt”. Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường, từ tháng 6/2016 tới nay, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của ngành rau quả rất tốt, bình quân chung, tăng trưởng 37%/tháng. Năm 2016, có khả năng giá trị xuất khẩu rau quả sẽ lần đầu tiên vượt qua mặt hàng gạo, đạt khoảng 2,5 - 2,6 tỷ USD, trở thành một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, tiềm năng xuất khẩu rau quả còn rất lớn. Thị trường rau quả chế biến thế giới năm 2014 đạt khoảng 203 tỷ USD và có mức tăng trưởng 7,9%/năm. Theo dự báo, tới năm 2020 thị trường rau quả chế biến sẽ đạt mức 319 tỷ USD.
Để tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu và chủng loại hoa quả xuất khẩu, Việt Nam sẽ tiếp tục xúc tiến thêm nhiều sản phẩm chủ lực tới các thị trường. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Vũ Văn Tám cho biết: “Việc Australia mở cửa cho thêm một loại trái cây tươi của Việt Nam là mở ra nhiều hy vọng cho ngành trồng và xuất khẩu những loại trái cây thế mạnh của Việt Nam. Tiếp sau xoài, Việt Nam sẽ xúc tiến đưa trái thanh long vào Australia”.
Theo ông Tám, xuất khẩu rau quả rất tiềm năng, nhưng muốn xuất khẩu bền vững thì Việt Nam phải tuân thủ nghiêm ngặt những quy định về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm, bám sát những quy định nhập khẩu của các thị trường.
Ông Lê Sơn Hà, Trưởng phòng Kiểm dịch, Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: “Cục sẽ nghiên cứu yêu cầu của các thị trường, đặc biệt là những thị trường có nhu cầu tiêu thụ lớn, có giá trị cao. Đồng thời cũng quan tâm tới các thị trường tiềm năng trong khu vực ASEAN và Trung Quốc, vì mỗi thị trường sẽ có những yêu cầu khác nhau”.
Năm 2005, rau quả Việt Nam có mặt ở 36 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, đạt kim ngạch trên 235 triệu USD. 10 năm sau, số thị trường thâm nhập được đã tăng lên hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, với kim ngạch xuất khẩu hơn 1,8 tỉ USD, tăng 123% so với năm 2014 và tăng 782% so với năm 2005. Đặc biệt, trong 8 tháng năm 2016, kim ngạch xuất khẩu rau quả cả nước đã đạt 1,7 tỉ USD, tăng 130% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nguồn: Báo Tin tức - TTXVN
