Số liệu từ TCHQ Việt Nam cho thấy, tháng 5/2013, Việt Nam đã xuất khẩu 271,5 nghìn tấn quặng và khoáng sản, trị giá 29,7 triệu USD, tăng 30,5% về lượng và tăng 47,14% về trị giá so với tháng liền kề trước đó, nâng lượng quặng và khoáng sản xuất khẩu 5 tháng đầu năm lên 995 nghìn tấn, trị giá 102,7 triệu USD, tăng 163,47% về lượng và tăng 22,36% về trị giá so với cùng kỳ năm 2012.

Trung Quốc tiếp tục là thị trường chính nhập khẩu quặng và khoáng sản của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm, chiếm 89,9% tỷ trọng, tương đương với 895,3 nghìn tấn, trị giá 74,7 triệu USD, tăng 205,7% về lượng và tăng 60,28% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Tuy là thị trường đứng thứ hai, nhưng xuất khẩu quặng và khoáng sản của Việt Nam sang thị trường Nhật Bản lại giảm cả về lượng và trị giá, giảm lần lượt 6,81% và giảm 45,1%, tương đương với 14,2 nghìn tấn, trị giá 7,1 triệu USD.

Đứng thứ ba, sau Nhật Bản là thị trường Malaixia, nhưng xuất khẩu quặng và khoáng sản sang thị trường này lại tăng trưởng cả về lượng và trị giá, tăng 88,5% về lượng và tăng 111,993% về trị giá so với cùng kỳ, với 11,8 nghìn tấn, trị giá 3,2 triệu USD.

Nhìn chung, trong thời gian này, xuất khẩu quặng và khoáng sản sang các thị trường đều giảm cả về lượng và trị giá, chỉ có hai thị trường tăng trưởng là Trung Quốc và Malaixia.

Thống kê thị trường xuất khẩu quặng và khoáng sản 5 tháng 2013

ĐVT: lượng (tấn); Trị giá (USD)

(Nguồn số liệu: TCHQ)

Theo báo Hải quan online ngày 4/7/2013, thời gian qua, tình hình xuất lậu khoáng sản và gian lận thương mại trong xuất khẩu khoáng sản, đặc biệt là mặt hàng quặng sắt, diễn biến rất phức tạp, dưới nhiều hình thức khác nhau.

Trước thực trạng xuất lậu khoáng sản hiện nay, Bộ Công Thương và Ban Chỉ đạo 127 T.Ư vừa đề nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục cho phép xuất khẩu một số loại khoáng sản tồn kho của năm 2012, trong đó có quặng sắt do hiện nay quặng sắt có lượng tồn kho lớn. Nếu được phép xuất khẩu thì sẽ tháo gỡ được khó khăn cho DN khai khoáng mà còn giảm thiểu được việc xuất lậu khoáng sản, tăng thu ngân sách Nhà nước. Ngoài ra, Bộ Công Thương đã đề nghị UBND các địa phương chỉ đạo các doanh nghiệp khai khoáng căn cứ nhu cầu tiêu thụ thực tế trong nước về khoáng sản để quyết định kế hoạch khai thác năm 2013, chỉ khai thác với sản lượng đáp ứng nhu cầu trong nước theo các địa chỉ cụ thể, không để tái diễn tình trạng tồn kho khoáng sản như thời gian qua.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương và Ban Chỉ đạo 127 T.Ư cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ban Chỉ đạo 127 các địa phương có hoạt động liên quan đến xuất khẩu khoáng sản khẩn trương triển khai ngay các biện pháp kiểm tra và ngăn chặn có hiệu quả việc xuất lậu và gian lận thương mại trong xuất khẩu khoáng sản.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2012, các đơn vị trong toàn ngành đã phát hiện, bắt giữ 4.354 tấn than và 733 tấn quặng các loại. Chỉ tính riêng Hải đội Kiểm soát trên biển Khu vực miền Bắc (Hải đội 1)-Cục Điều tra chống buôn lậu đã phát hiện, bắt giữ 2 vụ, thu giữ 3.298 tấn than, quặng các loại, trị giá hàng vi phạm ước tính trên 3,4 tỉ đồng. Thống kê sơ bộ 6 tháng đầu năm 2013, ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ 3.487 tấn than và trên 6,4 tấn quặng các loại.

Tang vật thu giữ được chủ yếu là các loại than, khoáng sản không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, giả mạo hồ sơ chứng từ, sử dụng giấy phép đã hết hiệu lực để xuất khẩu khoáng sản không đủ điều kiện tiêu chuẩn hàm lượng, không khai báo hải quan đối với những loại khoáng sản có giá trị kinh tế lớn để xuất cùng với những loại khoáng sản có giá trị thấp đã được khai báo hải quan...