Một số doanh nghiệp (DN) xuất khẩu cá tra Việt Nam có thể phải chịu mức thuế chống bán phá giá (CBPG) lên tới 130% khi xuất sang thị trường Mỹ.
Theo Hiệp hội thủy sản Việt Nam (VASEP), mặc dù Bộ Thương mại Mỹ (DOC) chưa có thông báo chính thức về việc xem xét hành chính lần này, nhưng khả năng một số DN bị áp thuế ở mức 130% là quá cao.
VASEP cho biết, đây là mức thuế CBPG cao nhất trong 6 lần xem xét của DOC đối với các DN Việt Nam kể từ năm 2003. Mức thuế này áp dụng cho cá tra Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ trong giai đoạn 1/8/2008 đến 31/7/2009.
Theo thông lệ, muốn điều tra biên độ phá giá với một quốc gia mà Mỹ chưa công nhận là nền kinh tế thị trường như Việt Nam, DOC sẽ lấy căn cứ từ một quốc gia thứ 3 để so sánh giá thành (nuôi trồng, chế biến…) sản phẩm với giá bán tại thị trường Mỹ.
Trong những lần xem xét trước, Bangladesh là quốc gia được DOC căn cứ để so sánh biên độ phá giá cá tra Việt Nam. Tuy nhiên lần này, DOC lấy Philippines làm quốc gia thay thế. Nhận định về việc thay đổi này, VASEP cho rằng, DOC hoàn toàn không công bằng với các DN Việt Nam.
Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP cho biết thêm, lấy Philippines thay thế hoàn toàn không phù hợp vì giá thức ăn cho cá ở Việt Nam chỉ khoảng 0,5 USD/kg, trong khi Philippines gần 2 USD/kg. Ngoài ra, phí lao động, phí quản lý DN tại nước này cũng cao hơn hẳn Việt Nam.
“Hơn nữa, DOC mới chỉ lấy cơ sở thực tế từ 36 ao nuôi của Philippines, với sản lượng khoảng 12 tấn, trong khi đó sản lượng của Việt Nam hơn 1 triệu tấn. So sánh này quá khập khiễng và vô lý. DOC không thể lấy giá bán lẻ để so sánh cho giá bán sỷ!”, ông Hòe cho biết.
Một luật sư đến từ Công ty luật Grunfeld, Desiderio, Lebowitz, Silverman & Klestadt LLP (Mỹ) - ông Andrew B.Schroth cho biết, sở dĩ có việc kết luận áp thuế sơ bộ này với cá tra Việt Nam vì DOC đang đứng trước áp lực của Hiệp hội cá da trơn của Mỹ.
Các DN Mỹ khó khăn trong việc cạnh tranh với cá tra nhập khẩu từ Việt Nam, nhất là khi ngành cá da trơn nước này muốn gia tăng thị phần tại thị trường trong nước thì ngày càng có nhiều nhà xuất khẩu cả tra của Việt Nam hơn.
Theo luật sư này, trong số 12 DN xuất khẩu cá tra của Việt Nam có mức thuế chuyên biệt (0 – 0,52%) sẽ có khoảng 5 – 6 DN sẽ phải chịu mức thuế CBPG cao ngất ngưởng nếu kết quả sơ bộ này thành hiện thực vào tháng 3/2011. Các bị đơn bắt buộc của lần xem xét này chịu mức thuế lên đến 4,22 USD/kg (bằng khoảng 130% so với giá bán sang Mỹ).
Ông Andrew B.Schroth cho biết thêm, các DN cá tra Việt Nam còn 3 tháng để kháng lại quyết định của DOC. Hiện cơ quan luật này đang thu thập những dữ liệu thay thế từ Philippine và sẽ chính thức làm việc với DOC… giúp DN Việt Nam phản đối lại quyết định của DOC.
Dù không khẳng định sẽ lật ngược tình thế 1800, đưa lại mức thuế về 0%, nhưng theo vị luật sư này mức thuế chính thức cũng sẽ không vượt qua mức 100%. “Các DN cần được sự hỗ trợ từ Chính phủ, các Bộ (NN-PTNT, Công thương, Tài Chính) để có được những dữ liệu thuyết phục trong lần phản kháng tới”, ông Andrew đề xuất.
Ông Dương Ngọc Minh, Trưởng ban điều hành xuất khẩu cá tra vào thị trường Nga cho biết, việc áp thuế này không phải là thảm họa đối với con cá tra Việt Nam, nhưng không thể để tạo tiền đề cho những lần xem xét sau này.
Song, ông Minh cũng khuyến cáo các DN và người nuôi không quá hoang mang trước thông tin này vì còn thời gian (3 tháng) để chuẩn bị những cứ liệu cần thiết chứng minh cá tra không bán phá giá tại thị trường Mỹ.
Theo ông Minh, hàng loạt thị trường khác đang có mức tăng trưởng mạnh, khi thống kê sơ bộ 9 tháng đầu năm giá trị xuất khẩu cá tra sang các thị trường đã vượt mức 1 tỷ USD, dự kiến cả năm sẽ đạt trên 1,5 tỷ USD.
Một số thị trường có mức tăng mạnh như EU (12%), Mehico hơn 20%, Ai Cập trên 50%... riêng với thị trường Nga, theo thông tin mới nhất mà đơn vị này có được thì mùa vụ đánh bắt cá tại Nga giảm khoảng 30% sản lượng so với năm trước.
Ông Minh cho rằng, với tình hình mất mùa như vậy, lượng cá của Nga chỉ đủ tiêu thụ nội địa, trong khi đó loại cá này được xuất khẩu sang Trung Quốc, EU… Đây là cơ hội để các DN cá tra của Việt Nam đẩy mạnh thị phần ở những thị trường mà Nga bỏ trống vì mất mùa.
