"Từ hôm nay (1/5), việc bãi bỏ đầu mối kinh doanh các mặt hàng XNK (trừ xăng dầu) sẽ là bước đột phá làm tăng nhanh đầu mối tiêu thụ hàng hóa và kích thích sản xuất trong nước", ông Nguyễn Đăng Chi, Phó Vụ trưởng Vụ Xuất nhập khẩu, Bộ Thương mại, khẳng định với báo Lao Động.

- Quyết định 46/2001/QĐ-TTg về quản lý XNK hàng hóa thời kỳ 2001-2005, bắt đầu có hiệu lực từ hôm nay, có gì thuận lợi cho doanh nghiệp kinh doanh XNK?

- Trước đây, mỗi năm Chính phủ ra một quyết định về XNK. Còn quyết định này điều hành hoạt động trong một thời gian tương đối dài, cho phép doanh nghiệp định hướng hoạt động của mình ít nhất là 5 năm, tạo thế ổn định và chủ động cho doanh nghiệp kinh doanh XNK. Doanh nghiệp chỉ cần nghiên cứu kỹ quyết định này và thông tư hướng dẫn của Bộ Thương mại là có quyền kinh doanh XNK các lĩnh vực mà Nhà nước không cấm và chưa cấm. Quyết định này cũng phù hợp hơn với các cam kết quốc tế là sẽ phải bỏ thuế và giảm thuế.

- Danh mục cấm XNK trong quyết định này có thay đổi?

- Cơ bản vẫn giữ nguyên như trước, chỉ điều chỉnh một số mặt hàng mà vẫn thuận lợi cho doanh nghiệp. Theo cơ chế này, sản phẩm gỗ hoàn chỉnh và sản phẩm gỗ chi tiết làm từ gỗ rừng tự nhiên trong nước không bị cấm xuất khẩu. Chỉ cấm các loại củi, than hầm có nguồn gốc từ gỗ rừng tự nhiên trong nước. Các loại máy mã chuyên dụng, các chương trình phần mềm mật mã sử dụng trong phạm vi sử dụng bảo vệ bí mật nhà nước cũng bị cấm XNK. Về ôtô đã qua sử dụng, khái niệm xe tải đã được làm rõ và chỉ cấm nhập xe loại này có 16 chỗ ngồi trở xuống, nhưng không có khoang chở hàng chung một cabin với khoang chở người. Nếu hai khoang này tách rời nhau thì vẫn được nhập khẩu với điều kiện về thời hạn sử dụng.

- Quyết định này quy định thế nào về lộ trình giảm thiểu giấy phép XNK của Bộ Thương mại?

- Ngay khi quyết định có hiệu lực, giấy phép đối với xuất khẩu gạo và giấy phép nhập khẩu 6 nhóm hàng khác như phân bón, clinker, gạch ốp lát, giấy in, giấy in báo, giấy viết, rượu các loại, ôtô từ 10 đến 16 chỗ ngồi (loại mới) cũng được bãi bỏ. Đến 1/1/2002, sẽ bãi bỏ giấy phép của nhập khẩu dầu thực vật, kính xây dựng và thép. Đến 1/1/2003 bãi bỏ tiếp giấy phép nhập khẩu xi măng, xe máy, ô tô từ 9 chỗ ngồi mới trở xuống. Chỉ còn có nhập khẩu đường và xăng dầu là hàng hóa nằm trong danh mục cấp giấy phép XNK của Bộ Thương mại.

Trong cơ chế này bãi bỏ chế độ phân giao hạn mức gỗ rừng tự nhiên cho sản xuất hàng xuất khẩu và bãi bỏ thủ tục xuất trình hồ sơ chứng minh nguồn gốc gỗ. Phải quản lý gỗ tại rừng và tại cơ sở sản xuất, khi gỗ đã thành sản phẩm thì được phép lưu thông thuận lợi.

Cơ chế quản lý tiếp tục hoàn thiện các quy định của cơ chế cũ. Danh mục các hàng hóa XNK thuộc diện quản lý chuyên ngành và nguyên tắc áp dụng danh mục này được ban hành ngay theo quy định của Thủ tướng Chính phủ chứ không để cho các bộ ngành tự xây dựng như trước.

Về hạn ngạch thuế quan, Nhà nước sẽ chỉ sử dụng biện pháp này để bảo hộ sản xuất nông nghiệp với những mặt hàng thuộc diện điều chỉnh. Sẽ quy định số lượng hàng hóa được nhập khẩu vào Việt Nam với thuế suất thấp. Khi vượt số lượng quy định sẽ chịu thuế suất rất cao. Dự kiến, sẽ thu phí bảo vệ môi trường tại cửa khẩu đối với một số mặt hàng có khả năng gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Các biện pháp này cùng với thuế chống phá giá, thuế chống trợ cấp đang được Bộ Thương mại phối hợp cùng các ngành liên quan nghiên cứu trình Thủ tướng Chính phủ trong năm nay, để có thể đưa vào thực thi từ 2002 trở đi.