Trả lời Công văn số 18497/BTC-CST ngày 11/12/2015 của Bộ Tài chính về việc đề nghị cho ý kiến đối với việc tăng thuế nhập khẩu đối với mặt hàng phân bón DAP từ 3% lên 6%, VCCI cho biết, theo nội dung Công văn 18497 thì đề xuất tăng thuế nhập khẩu đối với phân bón DAP xuất phát từ đề xuất của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam nhằm mục tiêu tháo gỡ khó khăn cho hai công ty sản xuất DAP (mà Tập đoàn Hóa chất Việt Nam nắm giữ 64% và 51% cổ phần) và “khuyến khích doanh nghiệp trong nước đầu tư sản xuất, hạn chế phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu, đặc biệt từ thị trường Trung Quốc”.
VCCI khẳng định, việc tăng thuế nhập khẩu đối với phân bón DAP sẽ hỗ trợ rất lớn đối với các công ty sản xuất sản phẩm này trong nước khi cạnh tranh với các sản phẩm nhập khẩu cùng loại, ít nhất về mặt giá cả. Tuy nhiên, chính sách này sẽ tác động không nhỏ theo hướng bất lợi (hoặc phải mua phân bón nhập khẩu với giá thành cao hoặc bị thu hẹp sự lựa chọn sản phẩm nếu muốn mua với giá thành thấp hơn) đến các đối tượng sử dụng phân bón DAP phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước, nhất là những đối tượng yếu thế như người nông dân, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.
VCCI cũng cho rằng, báo cáo giải trình chính sách từ phía Bộ Tài chính mới chỉ đề cập đến ý kiến của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam mà chưa phản ánh đến ý kiến của những đối tượng chịu tác động khác. Bên cạnh đó, các đối tượng được xác định lấy ý kiến trong Công văn số 18497 cũng chưa hướng tới những đối tượng này. Điều này khiến cho phân tích đánh giá tác động chưa toàn diện.
Vì vậy, đối với đề xuất chính sách tăng thuế nhập khẩu đối với phân bón DAP, trên cơ sở lấy ý kiến từ các doanh nghiệp cũng như các hiệp hội doanh nghiệp, VCCI đề nghị Bộ Tài chính nên tham vấn ý kiến đối với những đối tượng sử dụng phân bón DAP phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh để đánh giá tác động chính sách một cách toàn diện, tránh hiện tượng chính sách có tính bảo vệ lợi ích cho một nhóm nhỏ nhưng lại tác động tiêu cực đến rất nhiều đối tượng khác, nhất là những đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương như người nông dân, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.
Số liệu về giá phân bón DAP chưa thuyết phục
Bên cạnh đó, VCCI cũng cho rằng, theo số liệu do Tổng cục Hải quan cung cấp thì tính bình quân giá nhập khẩu phân bón DAP năm 2014 là 10,1 triệu đồng/tấn, 10 tháng đầu năm 2015 là 10,2 triệu đồng/tấn. Như vậy có thể thấy, giá nhập khẩu phân bón theo số liệu thống kê này cao hơn giá bán 9,83 triệu đồng/tấn của Công ty Cổ phần DAP – VINANCHEM.
Trong khi đó, theo thông tin của Công ty CP DAP VIANCHEM thì giá nhập khẩu của loại DAP 64% là 9,4 triệu đồng/tấn đến 9,7 triệu đồng/tấn; DAP 60% là khoảng 9,8 triệu đồng/tấn. Với số liệu này thì giá nhập khẩu phân bón sẽ thấp hơn giá bán phân bón của VINANCHEM.
“Hai số liệu do Tổng cục Hải quan và VIANCHEM đang có sự khác nhau về giá nhập khẩu phân bón và đề xuất tăng thuế nhập khẩu phân bón DAP với mục tiêu hỗ trợ cho sản xuất trong nước, do giá thành nhập khẩu phân bón thấp lại dựa trên số liệu của công ty VIANCHEM – đối tượng được hưởng lợi trong chính sách này, dường như là chưa phù hợp và chưa minh bạch” – VCCI khẳng định.
Từ những phân tích trên, VCCI cho rằng, các thông tin liên quan đến đề xuất tăng thuế nhập khẩu phân bón DAP là chưa toàn diện (chưa tính đến lợi ích của nhóm đối tượng chịu tác động, mà trong trường hợp này là rất rộng, lại thuộc nhóm yếu thế như nông dân, doanh nghiệp nông nghiệp siêu nhỏ…) và chưa thuyết phục (nếu số liệu của Tổng cục hải quan là chính xác thì rõ ràng phân bón nhập khẩu có giá cao hơn giá bán của VINACHEM). Vì vậy, VCCI chưa có căn cứ để thống nhất với đề xuất tăng thuế này.
