Nhật Bản đã chính thức áp dụng mức thuế tiêu dùng 8% từ ngày 1/4 tăng so với mức 5% đã được áp dụng trong suốt 17 năm qua.

Đây là sự kiện kinh tế quan trọng, được đánh giá là có khả năng tác động tới triển vọng tăng trưởng của Nhật Bản trong năm nay. Lần gần nhất Nhật Bản tăng thuế tiêu dùng là vào tháng 4/1997 với mức tăng từ 3% lên 5%. Đợt tăng thuế này được các chuyên gia kinh tế dự báo sẽ làm sụt giảm quy mô tiêu dùng và tác động tiêu cực tới triển vọng tăng trưởng của Nhật Bản trong cả năm 2014. 

Tuy nhiên chính sách này là một trong những nỗ lực của ông Shinzo Abe, Thủ tướng Nhật Bản nhằm mục tiêu kiềm chế gánh nặng nợ công của Nhật Bản đang ở mức cao nhất thế giới ngay trong bối cảnh chính phủ Nhật cố gắng để thúc đẩy lạm phát đạt mức 2% với các gói kích thích kinh tế có quy mô lớn hơn. Hiện cán cân nợ công của Nhật Bản đã vượt 200% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và đạt mức trên 1.000 tỷ yen. “Việc tăng thuế tiêu dùng là để đối phó với tình trạng chi phí cho mạng lưới trợ cấp xã hội ngày càng gia tăng, trong đó bao gồm tiền lương hưu, trợ cấp y tế và chăm sóc người cao tuổi”, ông Abe cho biết.

Ông Abe cho biết, tới cuối năm 2014, chính phủ Nhật Bản sẽ tiến hành đánh giá điều kiện kinh tế và cân nhắc liệu có tiếp tục thực hiện giai đoạn hai của lộ trình tăng thuế, theo đó thuế tiêu dùng có thể tăng từ 8% lên 10%. Những cuộc điều tra dư luận trước đó cho thấy phần lớn người dân Nhật Bản ủng hộ chính sách tăng thuế của chính phủ song cũng cho rằng việc này sẽ khiến người dân tính toán kỹ càng hơn mỗi khi chi tiêu. “Tôi thấy hơi bất ngờ, nhưng nếu nghĩ một cách tổng thể thì cũng không có nhiều sự lựa chọn. Nếu việc tăng thuế này có thể giúp Nhật Bản, tôi cho đó là việc tốt”, anh Akihiro Metoki, một người dân Nhật Bản chia sẻ. 

Tuy nhiên, đúng vào ngày thuế tiêu dùng mới có hiệu lực, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đưa ra báo cáo cho thấy triển vọng kinh tế Nhật Bản đang xấu đi do các tác động từ chính sách thuế; tuy nhiên chỉ số lòng tin kinh doanh của giới doanh nghiệp Nhật Bản đạt mức cao nhất trong vòng sáu năm qua. Vào tuần trước, Chính phủ Nhật Bản đã công bố chỉ số tiêu dùng giảm trong tháng 2 và họ sẽ đẩy nhanh chi tiêu công trong thời gian tới.
Chính phủ Nhật Bạn dự kiến sẽ đưa ra các gói kích cầu bổ sung nếu nền kinh tế bị suy giảm mạnh sau đợt tăng thuế nhằm tránh lặp lại tình hình xảy ra năm 1997, khi đó, việc tăng thuế đẩy Nhật Bản vào suy thoái. Ông Yoshihide Suga, Chánh văn phòng nội các Nhật Bản nói: “Chúng tôi hiện đang tiến hành những biện pháp cần thiết để ngăn không cho nền kinh tế rơi vào suy thoái. Chúng tôi sẽ đánh giá tác động từ đợt tăng thuế này để có phản ứng phù hợp”.