Theo thống kê của Bộ Công Thương, ngành da giày hiện có khoảng 812 doanh nghiệp đang hoạt động, thu hút trên 624.000 lao động trên cả nước. Trong đó, các doanh nghiệp sản xuất giày dép chiếm tỷ trọng lớn 63,5%, kế đến là doanh nghiệp sản xuất cặp, túi, vì các loại 32%, số còn lại là các doanh nghiệp sản xuất da thuộc.
Tăng trưởng nhanh
Năm 2013, tổng kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành đạt 10,32 tỷ USD, tăng 18% so với năm 2012 và vượt 3% so với kế hoạch của năm 2013. Nếu tính riêng kim ngạch giày dép thì tỉ lệ tăng trưởng 15%, vượt ngoài mong đợi của các doanh nghiệp. Đặc biệt, theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, tính đến ngày 15/6, ngành Da giày đã xuất khẩu đạt kim ngạch 4,36 tỷ USD, tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm 2013.
Bên cạnh đó, sự phát triển của ngành còn có sự tác động lan tỏa đến các lĩnh vực khác của nền kinh tế. Hiện tại, ngành đang giải quyết một lượng lớn việc làm cho xã hội. Đến nay có khoảng 624.000 người đang làm việc trong ngành này tại 812 doanh nghiệp sản xuất da giày và túi cặp với năng lực sản xuất 800 triệu đôi giày dép các loại/năm,120 triệu túi xách, ba lô/năm và 200 triệu sqft da thuộc/năm.
Hiện nay có nhiều doanh nghiệp nội địa đã và đang phát triển quy mô sản xuất cũng như khẳng định thương hiệu sản phẩm của mình trên thị trường thế giới. Chẳng hạn như Công ty CP Đầu tư giày Thái Bình với sản lượng xuất khẩu hơn 20 triệu đôi giày/năm và 4 triệu túi xách/năm, đem lại doanh thu đạt trên 400 triệu USD; Công ty Bitis với doanh thu xuất khẩu trên 150 triệu USD/năm và có sản lượng hàng tiêu thụ nội địa tương đối lớn chiếm 30% thị phần.
Với những kết quả đã đạt được đều tăng cao hơn kế hoạch mục tiêu, Lefaso cho biết, trong năm 2014, tổng kim ngạch toàn ngành sẽ đạt 14 tỷ USD, trong đó mặt hàng giày dép sẽ đạt 9,1 tỷ USD. Đến năm 2015, xuất khẩu giày dép sẽ đạt 11 tỷ USD.
Nắm bắt cơ hội để phát triển
Ngành Da giày Việt Nam đang có nhiều lợi thế cũng như cơ hội để phát triển trong thời gian tới. Đó là khả năng cạnh tranh về giá trên thị trường thế giới; sản phẩm đã phân bố tại hầu hết các thị trường lớn như Bắc Mỹ, EU, Nhật.
Đến nay, hầu hết các doanh nghiệp Nhà nước trong ngành đã được cổ phần hóa theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Các DN tư nhân đang phát triển nhanh, mạnh về quy mô sản xuất cũng như chất lượng sản phẩm. Doanh nghiệp vốn FDI tăng nhanh và phát triển mạnh mẽ góp phần to lớn vào việc đẩy nhanh tốc độ phát triển của ngành.
Đặc biệt, trong quy hoạch phát triển ngành Da giày đến năm 2020, Chính phủ đã đồng ý và hỗ trợ cho phát triển KCN tập trung làm đế và xi mạ tại phía Bắc. Theo đó, thiết lập quy hoạch các KCN hỗ trợ bằng hình thức hình thành KCN nguyên phụ liệu ở cả hai đầu miền Bắc và miền Nam. Trong đó, Chính phủ hỗ trợ bằng cách đầu tư hệ thống xử lý nước thải và doanh nghiệp sẽ đầu tư nhà máy sản xuất và trả chi phí xử lý nước.
Theo nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế, thời gian tới sẽ có nhiều nhà đầu tư của các nước tiến tới đầu tư phát triển sản xuất ngành phụ trợ cho ngành giày dép tại Việt Nam để đón đầu cơ hội ngành mở rộng thị trường khi gia nhập các Hiệp định thương mại với EU, Hoa Kỳ.
Hiện nay sản phẩm chủ lực là giày thể thao và giày vải của Việt Nam đang được các thị trường truyền thống (Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản) ưa chuộng. Đồng thời, thị trường nội địa cũng rất rộng lớn và đang tăng trưởng nhanh. Năm 2013, chỉ riêng thị trường nội địa đã tiêu thụ 130 triệu đôi giày, đạt mức tăng trưởng trên 25%/năm.
Theo quy hoạch tổng thể phát triển ngành Da - Giày Việt Nam đến năm 2020, tần nhìn 2025, đến năm 2020 mục tiêu của ngành Da – Giày Việt Nam là trở thành ngành công nghiệp xuất khẩu mũi nhọn của nền kinh tế, tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho xã hội, nâng cao thu nhập cho người lao động và thực hiện tốt trách nhiệm đối với xã hội. Theo đó, phấn đấu kim ngạch xuất khẩu năm 2015 đạt 9,11 tỷ USD, năm 2020 đạt 14,5 tỷ USD; nâng dần tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm, trong đó năm 2015 đạt 60 – 65% , năm 2020 đạt 75 – 80%.
Để đạt được mục tiêu trên, định hướng phát triển ngành Da – Giày Việt Nam đến năm 2020 xác định sản phẩm chiến lược là giày dép, trong đó giày thể thao và giày vải được ưu tiên trong sản xuất và xuất khẩu; giày dép da thời trang, cặp, túi vì chất lượng cao nhằm đến thị trường mới, thị trường cao cấp và thị trường nội địa. Bên cạnh đó, phát triển mạnh sản xuất nguyên phụ liệu và công nghiệp phụ trợ nhằm giảm nhập siêu và nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm. Trong đó, tập trung sản xuất da thuộc, vải giả da chất lượng cao với công nghệ tiên tiến thân thiện với môi trường để phục vụ cho việc sản xuất các mặt hàng giày dép da thời trang, cặp túi ví chất lượng cao.
Ngoài ra, ngành Da – Giày còn phải chú trọng nâng cao năng lực thiết kế mẫu mã và phát triển sản phẩm mới; huy động các thành phần kinh tế trong và ngoài nước đầu tư phát triển ngành da giày Việt Nam theo hướng phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu; xây dựng các cụm – khu công nghiệp tập trung để kêu gọi các doanh nghiệp sản xuất, nhất là sản xuất sản phẩm da thuộc nhằm tạo điều kiện xử lý môi trường.
